زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

من، ما: حاشیه‌هایی بر یک اثر هنری متن‌پایه

پیوست ویژه نامه‌های «معنی از آن‌چه فکر می‌کنید کم‌تعین‌یافته‌تر است» و «زبان، هنر مفهومی و چرخش زبان‌شناختی در هنر» تصویر: اثر متن‌پایه‌ی گلن لیگن (Glenn Ligon 2007) با عنوان Give us a poem ■ نام‌گذاری این اثر با نظر به روایتی است که درباره‌ی بافت برون‌زبانیِ و زمینه‌های تولید این توالی واژگانی، رایج بوده است؛ […]

من، ما: حاشیه‌هایی بر یک اثر هنری متن‌پایه Read More »

تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه در گلستان سعدی

بازنشرانتشار نخست: کهن‌نامۀ ادب پارسی، پاییز 1393 چکیدهدر اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی ﺑﺮخی از اﺑﺰارﻫﺎی روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴـﻞ اﻧﺘﻘﺎدی ﮔﻔﺘﻤﺎن، ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎيِ ﻣﻄﺮح ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺻﻮﻓﻴﺎﻧۀ ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺳﻌﺪی ﺑﺎزﻧﻤﻮده ﺷﻮد. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺟﺰ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎعی ـ ﺗـﺎریخی روزﮔـﺎرِ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد. از اﻳﻦ رو، ﺑﻪاﺟﻤﺎل روﻳﻜﺮدﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎختی

تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه در گلستان سعدی Read More »

القاب نام‌های خاص

بازنشرانتشار : فصل‌نامه‌ی مترجم، شماره‌ی هفتادوهفت نام‌های خاص یا اَعلام (اسم مکان‌ها، اشخاص، ماه‌ها،…) چه در انگلیسی و چه در فارسی القابی دارند که مترجم و زبان‌آموز باید با آنها آشنا باشند. این آشنایی عمدتاً از راه شناختِ هرچه بیشتر و عمیق‌تر فرهنگ زبان مبدأ به دست می‌آید. این القاب یا به قصد ستایش به‌کار

القاب نام‌های خاص Read More »

بررسی شیوۀ بازنمایی زنان در هفتاد سنگ قبر

بازنشر انتشار نخست: مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه ، پاییز 1394 چکیده کتاب شعر هفتاد سنگ قبر اثر یدالله رویایی، مجموعه‌ای از سنگ قبرها و کتیبه‌هاست. هر سنگ در این کتاب مخصوص یک نام است که در ذهن شاعر جایگاه ویژه‌ای داشته و بخشی از هویّت فکری او بوده است. بر روی هر سنگ نیز اشیایی وجود

بررسی شیوۀ بازنمایی زنان در هفتاد سنگ قبر Read More »

استعارۀ مفهومی زن در ادبیات داستانی دهۀ هشتاد بر اساس رویکرد تحلیل انتقادی استعاره

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ زبان‌شناسی اجتماعی بهار 1399 چکیده پیوند زبان و ادبیات در انتقال ایدئولوژی‌ها از حوزه‌های جذاب و کاربردی در زبانشناسی معاصر است؛ ازآنجاکه علاوه بر زبان، شیوۀ تفکر ما نیز استعاری است، با بررسی استعاره‌های یک متن می‌توان به تفکر غالب در یک گفتمان دست‌یافت. ادبیات داستانی، داستان شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی را

استعارۀ مفهومی زن در ادبیات داستانی دهۀ هشتاد بر اساس رویکرد تحلیل انتقادی استعاره Read More »

استعاره در رنگ‌واژه‌های زبان فارسی

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی علم زبان، پاییز 1402 چکیده رنگ‌واژه‌ها پرتویی از نظام مفهومی انسان‌اند که بازتابی از ویژگی‌های شناختی و زبانی او را بازنمایی می‌کنند. نظام مفهومی انسان اساساً ماهیتی استعاری دارد. استعاره سازوکاری شناختی و از جمله شگردهای زبانی است که می‌تواند در رنگ‌واژه‌سازی و گسترش مقوله‌ای رنگ‌ها نقش‌آفرینی کند. این پژوهش به

استعاره در رنگ‌واژه‌های زبان فارسی Read More »

بررسی کارکرد اجتماعی – فرهنگی ماشین‌نگاره‌ها بر اساس مدل قوم‌نگاری زبانی هایمز

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی مطالعات فرهنگ – ارتباطات، تابستان 1396 چکیده بشر در طول تاریخ برای ارتباط مؤثر با سایر افراد جامعه، راهکارهای متفاوتی را آزموده است. ازنگاره‌های اولیه بر دیوار غارها تا دیوار نوشته‌ها و ماشین نگاره‌ها همگی سعی دارند تا مانند آیینه‌ای تمام نما، گزارشگر ذهنیّات، احساسات و عواطف، ‌آمال و آرزوها و

بررسی کارکرد اجتماعی – فرهنگی ماشین‌نگاره‌ها بر اساس مدل قوم‌نگاری زبانی هایمز Read More »

دستورنویسی فارسی: از دستورهای سنتی تا دستورهای نظریه‌بنیاد

بازنشرانتشار نخست: نشریه‌ی پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، شهریور ۱۴۰۳ چکیده از تدوین دستور سخن (۱۲۸۹ق) به‌دست میرزا حبیب اصفهانی که عموماً نخستین دستورِ منظم و نوین زبان فارسی انگاشته می‌شود، بیش از ۱۵۰ سال می‌گذرد. از آن هنگام تاکنون دستورهای گوناگونی برای زبان فارسی تدوین شده است. دستورها غالباً به انواعی تقسیم و نام‌گذاری شده‌اند که از آن جمله

دستورنویسی فارسی: از دستورهای سنتی تا دستورهای نظریه‌بنیاد Read More »

حقیقت نصفه‌نیمه‌ی بروس ناومن: بیان پاره‌ای از حقیقت بیانِ هیچ پاره‌ای از حقیقت نیست

پیوست ویژه نامه‌ی «زبان، هنر مفهومی و چرخش زبان‌شناختی در هنر» حقیقت نیمه‌نصفه‌ی بروس ناومن: بیان پاره‌ای از حقیقت بیانِ هیچ پاره‌ای از حقیقت نیست بروس ناومن با دست‌کاری شمایل بازنماینده‌ی نوشتاريِ یگانه واکه‌ی واژه‌ی  Truth (حقیقت)،  یعنی با دگرگون ‌کردنِ  (u) به (v)، آن را تلفظ‌‌‌ناپذیر کرده است.*  Trvth را، با معیارگرفتنِ املای دوره‌ی کنونی انگلیسی نمی‌توان بر زبان راند.

حقیقت نصفه‌نیمه‌ی بروس ناومن: بیان پاره‌ای از حقیقت بیانِ هیچ پاره‌ای از حقیقت نیست Read More »

سعدی چینی‌شده در یک ترجمه‌ی چینی از گلستان

پیوست ویژه نامه ی «ترجمه‌های بی‌بو و شامه‌های در-جا-زده در بوی آشنا» الکساندر جباری و تیفانی یون‌-چو تسای  (Alexander Jabbari, & Tiffany Yun Chu Tsai) در پژوهش توجه‌برانگیری (Sinicizing Islam: Translating the Gulistan of Sadi in Modern China) که در سال ۲۰۲۰ انتشار داده‌اند به بومی‌سازی تحریف‌گری پرداخته‌اند که در یکی از ترجمه‌های چینی اخیر از گلستان سعدی به کار بسته شده

سعدی چینی‌شده در یک ترجمه‌ی چینی از گلستان Read More »

شرح ترجمه ناردست حکایتی از گلستان سعدی