زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

نام‌شناسی اشخاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی زبان‌شناسی اجتماعی تابستان سال ۱۴۰۳ چکیده نام‌شناسی دانش مطالعۀ اسامی خاص است که از دیرباز در پژوهش‌های زبان‌های ایرانی مرسوم بوده با این حال، نام‌شناسی اجتماعی، مفهوم نسبتاً تازه‌ای است و هنوز حوزۀ نوظهوری تلقی می‌شود؛ این اصطلاح، هم در زبان‌شناسی اجتماعی و هم در حوزه‌های دیگری همچون جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و […]

نام‌شناسی اشخاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی Read More »

حوزۀ مفهومی شکار و بازنمایی منفی آن در مقولۀ عشق: تحلیلی شناختی‌-‌فرهنگی

بازنشر انتشار نخست: مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران پاییز سال ۱۴۰۳ چکیده استعاره به‌منزلۀ فرایندی شناختی، مقوله‌های ذهنی را در حوزه‌ای ملموس، عینیت می‌بخشد و امکان مطالعۀ ساختار ذهنی انسان‌ را فراهم می‌کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی کلان‌استعارۀ «ازدواج شکار است» و بازنمایی منفی آن در حوزۀ عشق (همسرگزینی و ازدواج) براساس نظریۀ استعارۀ مفهومی

حوزۀ مفهومی شکار و بازنمایی منفی آن در مقولۀ عشق: تحلیلی شناختی‌-‌فرهنگی Read More »

تحلیل زبان‌شناختی کاربرد دشواژه در شهرستان شوشتر

بازنشر انتشار نخست:فصلنامه‌ی زبان‌شناسی اجتماعی بهار سال ۱۳۹۶ چکیده دُشواژه‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای زبانی توأمان بیانگر عواطف و احساسات فردی و شاخص‌های جامعه‌شناختی هر منطقه است. هدف از انجام این پژوهش، طبقه‌بندی دشواژه‌­های رایج در شهر شوشتر و مطالعۀ تفاوت کاربرد آنها تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت، قومیت و تحصیلات است. ابزار این

تحلیل زبان‌شناختی کاربرد دشواژه در شهرستان شوشتر Read More »

تعارف در فرهنگ و زبان فارسی: موقعیت‌ها، راهبردها و ساختارها (تمهیدی برای تدوین درسنامه‌های آموزش زبان فارسی به عنوان زبان خارجی )

بازنشر انتشار نخست:فصلنامه‌ی زبان‌شناسی اجتماعی زمستان سال ۱۴۰۲ چکیده بیش از دو دهه است که در آموزش زبان خارجی، فرهنگ به عنوان مهارت پنجم تدریس می‌شود. تعارف راهبردی ارتباطی است که فارسی‌آموزان خارجی در اولین مواجهات خود با زبان فارسی با آن روبه‌رو می‌شوند و نداشتن دانش و مهارت فهم و به کارگیری آن می‌تواند

تعارف در فرهنگ و زبان فارسی: موقعیت‌ها، راهبردها و ساختارها (تمهیدی برای تدوین درسنامه‌های آموزش زبان فارسی به عنوان زبان خارجی ) Read More »

سخنرانی محمد راسخ‌مهند با عنوان ساخت و نقش؛ بررسی گروه‌های ارجاعی در زبان فارسی

سخنرانی در قالب وبینار در موسسۀ دانش زبان و مغز انجام پذیرفته است

سخنرانی محمد راسخ‌مهند با عنوان ساخت و نقش؛ بررسی گروه‌های ارجاعی در زبان فارسی Read More »

دکتر محمد راسخ مهند

چند لغت عامیانۀ فارسی

بازنشر پس از پنجاه و چهار  سالانتشار نخست: مجلۀ سخن، شمارۀ ۴ و ۵، شهریور و مهر سال ۱۳۴۹ دربارۀ فارسی «عامیانه» تا به حال تحقیق جدی و علمی نشده است. بعضی از مؤلفین مقداری از لغات «عامیانۀ» فارسی را جمع‌آوری کرده‌اند ولی ملاک‌ها و معیارهای آنها به‌هیچ‌وجه مشخص نیست. زبان‌شناسان در خصوص زبان گفتاری

چند لغت عامیانۀ فارسی Read More »

آزاردن و آزردن و مشتقات آن‌ها

بازنشر پس از هفتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر یادگار، سال ۱۳۲۴ شرحی که ذیلاً نقل می‌شود یک جزء از کتاب بزرگی است که دانشمند جلیل آقای علی‌اکبر دهخدا مؤلف محترم کتاب حکم و امثال در لغت فراهم آورده و بیش از سی سال از عمر خود را در راه این خدمت عظیم

آزاردن و آزردن و مشتقات آن‌ها Read More »

اثر عینیت بر درک معنایی

بازنشر انتشار نخست: فصل‌نامۀ تازه‌های علوم شناختی بهار سال ۱۳۹۴ چکیده هدف: بررسی دوبارۀ تأثیرات عینیّت با استفاده از درک معنایی تک‌واژه‌ای. در همین راستا، تفاوت درک اسامی در دو حیطۀ مفاهیم عینی و انتزاعی با استفاده از آزمون‌های درک واژه بررسی شد. روش: ۵۸ دانش‌آموز دختر راست‌دست تک‌زبانه (شش ساله) به‌طور تصادفی انتخاب و در

اثر عینیت بر درک معنایی Read More »

خوانش نشانه ـ جامعه‌شناختی رمان کودکانۀ «خرسی که چپق می‌کشید» با رویکرد مارکسیستی

بازنشرانتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت بهار سال ۱۴۰۰ چکیده مارکس، بنیانگذار نظریۀ مارکسیسم غربی، با تأکید بر تضاد درونیِ نظام طبقاتی، شرایط اقتصادی را زیربنای شعور اجتماعی می‌­داند. نظریات او نهایتاً زمینۀ شکل­‌گیری مکتب فرانکفورت را فراهم کرده، بلکه در دکترینِ نظریه­‌های انتقادی­ همچون پسااستعماری، پسامدرن، فمنیسم و غیره نیز تأثیری به‌سزا

خوانش نشانه ـ جامعه‌شناختی رمان کودکانۀ «خرسی که چپق می‌کشید» با رویکرد مارکسیستی Read More »