زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

میر نوروزی

   بازنشر پس از هفتاد و نه سال   انتشار نخست: مجلۀ یادگار، آبان‌ماه ۱۳۲۳ سال اول شمارۀ سوم این تعبیر در یکی از غزل‌های معروف حافظ آمده که مطلع آن با چند بیت اول آن از قرار ذیل است:  ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی /  ازین باد ار مدد خواهی چراغ دل […]

میر نوروزی Read More »

محمد قزوینی عکاس عباس اقبال آشتیانی است و عکس در سال 1319 گرفته شده است

یادداشت میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی در‌باره‌ی ترجمه‌ی «ISM-» و «IST-»

انتشار: جستارهای فلسفی، برتراند راسل، ترجمه‌ی م. ش. ادیب‌سلطانی؛ تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۳.منبع نسخه‌ی دیجیتالی‌شده‌ی متن: کانال میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی ——————————پسوند انگلیسی «ism-» [در فرانسه «isme-» ، در آلمانی و لاتین «ismus-» ] از «ισμóς-» يونانی می‌آید. این پسوند در یونانی، در اصل به فعلهایی که به ίζειν- پایان می‌یابند می‌پیوندد و «اسم فعل» می‌سازد [با حرفنوشت

یادداشت میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی در‌باره‌ی ترجمه‌ی «ISM-» و «IST-» Read More »

از«هر لحظه به شکلی بت عیار برآمد» تا «آن کس که تمیز نداشت همه را یک لون دید»: دو ضرورت در مطالعات جنسیت‌زدگی گفتمانی

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌داد برگرفته از: ویژه‌نامه‌ی نامتوالی «جنسیت‌زدگی در زبان» از رواداشتن گفتمانی و رواگ‌مندیِ جنسیت‌زده‌ترین آگهی‌های تبلیغاتی تا نکوهیدنِ گفتمانیِ قالب‌واره‌های جنسیتیِ آسیب‌رسان دست بالا نیم‌قرن گذشته است. تصویرهای یک تا سه در  سنجاق اول به این فرسته، نمونه‌هایی از تبلیغات جنسیت‌زده‌ی  چند دهه پیش‌اند؛ ازآن‌سو ویدیوی بارگذاری‌شده، در آن فرسته، فیلم تبلیغاتی

از«هر لحظه به شکلی بت عیار برآمد» تا «آن کس که تمیز نداشت همه را یک لون دید»: دو ضرورت در مطالعات جنسیت‌زدگی گفتمانی Read More »

اهمیت نام در تولید اثر هنری: مورد «یک و سه صندلی»

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌داد برگرفته از: ویژه‌نامه‌ی نامتوالی «زبان هنر مفهومی و چرخش زبان‌شناختی در هنر» یک و سه صندلی از جمله نام‌دارترین اثرهای کاسوت است؛ اثری که اهمیت «نام» در آن، به اندازه‌ی اهمیت بخش‌های مادی و تصویری آن است. بر یکی از صندلی‌های اثر کاسوت می‌توان «نشست»؛ صندلی دوم (که تصویر صندلی اول و

اهمیت نام در تولید اثر هنری: مورد «یک و سه صندلی» Read More »

یک و سه صندلی اثر جورف کاسوت: یادداشت اهمیت نام در تولید اثر هنری

راهبردهای ترجمه در بازنمایی احساس عشق در رمان از انگلیسی به فارسی (رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی)

بازنشر انتشار نخست: زبان‌شناخت نویسندگان: بیتا قوچانی؛ احمد پاکتچی (دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، حسین صافی پیرلوجه (استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ) چکیده پژوهش حاضر با تمرکز بر مفهوم عاطفی عشق سعی دارد با اتخاذ رویکردی میان‌رشته‌ای بر اساس آرای اِکو در باب نشانه‌شناسی فرهنگی و ترجمه و همچنین توروپ

راهبردهای ترجمه در بازنمایی احساس عشق در رمان از انگلیسی به فارسی (رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی) Read More »

از «سیاه زنگی» تا زیبای سیاه‌چشم

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌داد برگرفته از: ویژه‌نامه‌ی نامتوالی «زبان و قالب‌واره» در گستره‌‌ی پرتنوعی از نظم و نثر کلاسیکِ فارسی «هندوان» یکی از انواع «سیاهان» به شمار رفته‌اند، و سیاهان، “زنگی” باشند یا “غیرزنگی”، با انواع واژه‌های تحقیرآمیز و نسبت‌های انسان‌زدایانه مفهوم‌سازی شده‌اند. ازاین‌رو شاید شما نیز از این آیرونی شگفت‌زده باشید که آهنگ «جمال کدو»،

از «سیاه زنگی» تا زیبای سیاه‌چشم Read More »

ویژه نامه های زبانشناختی - ویژه نامه زبان و قالب واره - از سیاه زنگی تا زیبای سیاه چشم

صحنه‌آرایی نسخه‌های انگلیسیِ شعر رومی با قالب‌های مفهومی متناقض

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌دادبرگرفته از: ویژه‌نامه‌ی نامتوالی «ترجمه‌های بی‌بو و شامه‌ی درجا-زده-در بوی آشنا» عنوان جایگزین: آشکار کردنِ جنبه‌هایی از راز محبوبیت ترجمه‌های انگلیسی متأخر از آثار مولوی https://zabandad.com/wp-content/uploads/2023/12/The-Mystic-Odes-of-Rumi.mp4https://zabandad.com/wp-content/uploads/2023/12/بریده‌ای-از-فیلم-بال-های-میل.mp4 از قرن نوزدهم به این سو الگوی خاصی از انتقال اشعار مولانا به زبان‌های غربی، به‌ویژه به انگلیسی، تکوین یافته است؛ با‌این‌حال گسترشِ عجیب و اقبال بی‌سابقۀ

صحنه‌آرایی نسخه‌های انگلیسیِ شعر رومی با قالب‌های مفهومی متناقض Read More »

شوخی‌های بینگ نو با به‌گویی

    پیوست ویژه نامه ی «زبان، حقیقت و دست‌کاری» چند ماه پیش از هوش مصنوعی بینگِ نو خواستیم برای سه مفهوم خاص به‌گویی ابداع کند. مفهوم‌هایی که در نگر داشتیم هر یک رمزگذارنده‌ی یک روی‌داد ناخوشایند بودند؛ بااین‌حال نوع و اندازه‌ی آن ناخوشایندی چنان نبود که «به‌گویی‌لازم» باشد؛ به‌بیان‌دیگر آن روی‌دادهای ناخوشایند از حوزه‌های

شوخی‌های بینگ نو با به‌گویی Read More »

بررسی و نقد کتاب مقدمه‌ای بر زبان‌شناسی شناختی

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی پژوهشنامه‌ی انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی چکیده اين مقاله با هدف بررسی و نقد كتاب مقدمه‌ای بر زبان‌شناسی شـناختی، نوشـتۀ اونگـرر و اشميت با ترجمۀ جهانشاه ميرزابيگی (1397)، نوشـته شـده اسـت. پـس از بررسـی مـتن انگليسی كتاب مشخص شد كه گرچه ايـن كتـاب يكـي از منـابع اصـلی و شـناخته‌شـدۀ زبان‌شناسی

بررسی و نقد کتاب مقدمه‌ای بر زبان‌شناسی شناختی Read More »

نظام وجهیت در زبان فارسی

بازنشر انتشار نخست: مجله‌ی پژوهش‌های زبانی چکیدهدر این مقاله برآنیم تا الگویی برای مطالعۀ نظام‌مند وجهیّت پیش روی نهیم. با این هدف وجهیّت را پدیده‌ای زبانی می‌انگاریم که می‌تواند در سطح جمله، در سطح سازه‌های کوچک‌تر از جمله یا در سطح گفتمان بیان شود. در چنین نظامی که وجهیّت جمله‌ای، وجهیت زیرجمله‌ای و وجهیت گفتمانی

نظام وجهیت در زبان فارسی Read More »