زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

رویکردی اجتماعی- نشانه‌شناختی به پدیدۀ جهان کوچک در چشم‌اندازهای زبانی شهری؛ مطالعه موردی تهران

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی پژوهش‌های زبانی  چکیده در دهه ۱۹۶۰ استنلی میلگرام آزمایشی را انجام داد که بعدها با عنوان نظریه یا پدیده جهان کوچک مطرح و تثبیت شد. بر اساس این نظریه بین هر دو فرد در هر نقطه از جهان به طور متوسط حداکثر شش رابط یا حلقه وجود دارد. تاکنون از این […]

رویکردی اجتماعی- نشانه‌شناختی به پدیدۀ جهان کوچک در چشم‌اندازهای زبانی شهری؛ مطالعه موردی تهران Read More »

فرا-آیرونی واژه‌ی برگزیده‌ی سال ۲۰۲۴ آکسفورد: مغزپوسیدگی (Brainrot) – بخش اول

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌داد «مغزپوسیدگی» را به پیامدهای زیان‌بار مصرف بی‌رویه‌ی مواد محتواییِ کم‌کیفیتِ اینترنتی می‌شناسند. «رواج‌دادنِ» این واژه، برخلاف ظاهر غلط‌اندازش، کار شیفتگانِ «فرهنگ نخبگانی» و بدگمانان به اینترنت نیست؛ اگر رواج‌دادنِ brainrot و معنی‌ها و تداعی‌های نوین آن دستاوردِ گفتمانی آن‌ها بود نه با روح زمانه نسبتی می‌یافت، نه به چنان گردش خیره‌کننده‌ای

فرا-آیرونی واژه‌ی برگزیده‌ی سال ۲۰۲۴ آکسفورد: مغزپوسیدگی (Brainrot) – بخش اول Read More »

واژه برگزیده سال 2024 آکسفورد - brainrot

هم‌کاریِ صورت زبانی، محتوا و تعبیرگری در طومارهای گلن لیگن

پیوست ویژه نامه‌ی «زبان، هنر مفهومی و چرخش زبان‌شناختی در هنر» سه اثر متن‌پایه از گلن لیگن (Glenn Ligon) تصویر شماره ۱: I Lost My Voice I Found My Voice صدایم را از دست دادم، صدایم را یافتم تصویر شماره ۲: I’m turning into a specter before your very eyes and I’m going to haunt

هم‌کاریِ صورت زبانی، محتوا و تعبیرگری در طومارهای گلن لیگن Read More »

از ویژه نامه زبان، هنر مفهومی و چرخش زبانشناختی در هنر - گلن لیگن

شیوۀ نقد ترجمۀ آنتوان برمن

بازنشرانتشار نخست: فصلنامۀ نقد کتاب، ویژه‌نامۀ ترجمۀ ادبی زمستان ۱۳۹۶ چکیده  ﻧﻘــﺪ و ارزﯾﺎﺑــﻰ ﺗﺮﺟﻤــﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨــﺪ ﺑﻬﺮه‌ﻣﻨــﺪى از ﺷــﯿﻮه‌اى ﻣﻨﺴــﺠﻢ، اﺻﻮﻟــﻰ، ﻫﺪف‌ﻣﻨــﺪ و ﻧﻈﺎم‌ﻣﻨــﺪ اﺳــﺖ اﻣــﺎ ﺑﯿﺸــﺘﺮِ ﻧﻘﺪﻫﺎﯾــﻰ ﮐــﻪ اﻣــﺮوزه ﻣﻨﺘﺸــﺮ ﻣﻰﺷــﻮﻧﺪ از ﻣﻌﯿــﺎر و ﻣــﻼک و ﺿﺎﺑﻄــﮥ ﻣﻌﯿﻨــﻰ ﺑﺮﺧــﻮردار ﻧﯿﺴــﺘﻨﺪ ﺗــﺎ ﺣﺮﻓــﻰ ﻏﯿــﺮ از ﺗﻤﺠﯿــﺪ ﯾــﺎ ﺗﻘﺒﯿــﺢ ﺑــﺮاى ﮔﻔﺘــﻦ ﺑــﻪ ﺧﻮاﻧﻨــﺪه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ و

شیوۀ نقد ترجمۀ آنتوان برمن Read More »

پیام من به فرهنگستان – فصل سوم – نقص زبان فارسی و چارۀ آن

انتشار نخست: سال ۱۳۱۵ نقص زبان فارسی چنان که اشاره کردیم فاقد‌بودن بسیاری از لفظ‌ها و اصطلاحات است و برای روشن‌شدن مطلب آنها را دو دسته می‌کنیم یک دسته معنی‌هایی که برای آنها فارسی نداریم اما عربی داریم یک دسته آنها که نه فارسی دارد و نه عربی. در دستۀ اول اگر معنیِ چیزی است

پیام من به فرهنگستان – فصل سوم – نقص زبان فارسی و چارۀ آن Read More »

نام من چیست؟

پیوست ویژه نامه‌ی «زبانِ نام» https://zabandad.com/wp-content/uploads/2024/11/زبان-نام؛-نام-من-چیست.mp4 پس از آنکه  کاسیوس مارسلوس کلِی  (Cassius Marcellus Clay) در سال ۱۹۶۴ نام‌ کوچک خود را به محمد و نام خانوادگی‌ا‌ش را به علی تغییر می‌دهد پی‌گیرانه از رسانه‌ها، هواداران و حریفان می‌خواهد او را با این نامِ نو بشناسند و صدا زنند. او بارها می‌گوید که نام پیشین‌اش ماترک دوران

نام من چیست؟ Read More »

زبان‌آگاهی انتقادی در کارتون‌های جولز فایفر

ضمیر و تکرار ضمیر در کارتون‌های دوران‌ساز جولز فایفر (Jules Feiffer) کارکرد پررنگی داشته‌اند‌ (بنگرید به Solomon, 1978). در  کارتون بارگذاری‌شده در این صفحه ویژگیِ خودمحور، خودستایانه و توجه‌ستانانه‌ی یکی از مشارکان از رهگذر تکرار ضمیرِ  اول‌شخص مفرد بازنمایی شده است.طرفه این‌که «قهرمان» بی‌وقفه صورت غیرفاعلیِ ضمیر اول‌شخص مفرد، (Me)، را به کار می‌برد؛ بسامد

زبان‌آگاهی انتقادی در کارتون‌های جولز فایفر Read More »

نام‌شناسی اشخاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی زبان‌شناسی اجتماعی تابستان سال ۱۴۰۳ چکیده نام‌شناسی دانش مطالعۀ اسامی خاص است که از دیرباز در پژوهش‌های زبان‌های ایرانی مرسوم بوده با این حال، نام‌شناسی اجتماعی، مفهوم نسبتاً تازه‌ای است و هنوز حوزۀ نوظهوری تلقی می‌شود؛ این اصطلاح، هم در زبان‌شناسی اجتماعی و هم در حوزه‌های دیگری همچون جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و

نام‌شناسی اشخاص در کتیبه‌های فارسی میانه و اشکانی Read More »

حوزۀ مفهومی شکار و بازنمایی منفی آن در مقولۀ عشق: تحلیلی شناختی‌-‌فرهنگی

بازنشر انتشار نخست: مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران پاییز سال ۱۴۰۳ چکیده استعاره به‌منزلۀ فرایندی شناختی، مقوله‌های ذهنی را در حوزه‌ای ملموس، عینیت می‌بخشد و امکان مطالعۀ ساختار ذهنی انسان‌ را فراهم می‌کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی کلان‌استعارۀ «ازدواج شکار است» و بازنمایی منفی آن در حوزۀ عشق (همسرگزینی و ازدواج) براساس نظریۀ استعارۀ مفهومی

حوزۀ مفهومی شکار و بازنمایی منفی آن در مقولۀ عشق: تحلیلی شناختی‌-‌فرهنگی Read More »

تحلیل زبان‌شناختی کاربرد دشواژه در شهرستان شوشتر

بازنشر انتشار نخست:فصلنامه‌ی زبان‌شناسی اجتماعی بهار سال ۱۳۹۶ چکیده دُشواژه‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای زبانی توأمان بیانگر عواطف و احساسات فردی و شاخص‌های جامعه‌شناختی هر منطقه است. هدف از انجام این پژوهش، طبقه‌بندی دشواژه‌­های رایج در شهر شوشتر و مطالعۀ تفاوت کاربرد آنها تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی سن، جنسیت، قومیت و تحصیلات است. ابزار این

تحلیل زبان‌شناختی کاربرد دشواژه در شهرستان شوشتر Read More »