چکیده
در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی ﺑﺮخی از اﺑﺰارﻫﺎی روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴـﻞ اﻧﺘﻘﺎدی ﮔﻔﺘﻤﺎن، ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎيِ ﻣﻄﺮح ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺻﻮﻓﻴﺎﻧۀ ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ در ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺳﻌﺪی ﺑﺎزﻧﻤﻮده ﺷﻮد. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺟﺰ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎعی ـ ﺗـﺎریخی روزﮔـﺎرِ ﺧﻠﻖ اﺛﺮ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد. از اﻳﻦ رو، ﺑﻪاﺟﻤﺎل روﻳﻜﺮدﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎختی و ﺗـﺎریخی ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻳﺎری اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ آﻣﺪ ﺗﺎ، ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ اﺑﻌﺎد زﺑﺎنﺷﻨﺎختی، ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎختی، و ﺗﺎریخی، ﺗﻔﺴﻴﺮی علمی از ﻣﺘﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اراﺋﻪ و ﭼﮕﻮنگی دﻳﺪﮔﺎه ﺳﻌﺪی ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد. ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ، ﺑﺎ آﺷﻜﺎر ﻛﺮدن زواﻳﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﻣﺘﻦ و ﺑـﺎ ارﺟـﺎع ﺑـﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ آن روزﮔﺎر، اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﺟﺎﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺑﻄﻦ آن و ﺳـﺎزوﻛﺎر ﻃﺒﻴﻌـﻲﺷـﺪﮔﻲ آنﻫﺎ روﺷﻦ ﺷﻮد. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر، از ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻣﺎﻳﻜﻞ ﻫﻠﻴﺪي ﺑـﺮاي ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻣـﺘﻦ و از ﻧﻈﺮﻳـﻪﻫـﺎي ﻧﻮرﻣﻦ ﻓﺮﻛﻼف ﺑﺮاي ﺗﺒﻴﻴﻦ اﺑﻌﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ آن ﺑﺎ ﻣﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. از ﻣﻴﺎن اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺘﻦ، ﻓـﺮاﻧﻘﺶ اﻧﺪﻳﺸـﮕﺎﻧﻲ، ﺑـﺎ ﺗﻤﺮﻛـﺰ ﺑـﺮ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎ و ﻧﺎمﮔﺬاريﻫﺎ، اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ، ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ آراي ﻓﺮﻛﻼف، ﻣﺘﻦ ﻣـﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻮﺻﻴﻒ، ﺗﻔﺴﻴﺮ، و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ و، از اﻳﻦ رهگذر، ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺎن ﻣﺘﻦ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻘﺶ و ﺟﺎيﮔﺎه ﻣﺸﺎرﻛﺎن ﮔﻔﺘﻤﺎن، ﺳـﺮاﻧﺠﺎم، ﺑـﺪﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ دﺳـﺖ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ «ﺷﻴﻮخ و ﭘﻴﺮان»، «ﺻﺎﺣﺐدل»، «ﭘﺎرﺳـﺎ»، و «ﺻـﺎﻟﺢ» از درﺟـﺎت ارزﺷﻲ ﺑﺴﻴﺎر واﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و «ﻋﺎﺑﺪ» و «زاﻫﺪ» ﻣﻨﻔﻲﺗﺮﻳﻦ و ﺿﻌﻴﻒﺗﺮﻳﻦ اﻧﻮاع ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ در ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻣﻌﻨﻮي گلستان‌اند. «دروﻳﺶ» ﻛـﻪ ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨـﺪ ﺑـﺪو اﺧﺘﺼﺎص دارد، ﻓﺮدی اﺳﺖ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ و ﻟﺰوﻣﺎً ﻓﺮدی ﻣﻨﻔی ﻳﺎ ﻣﺜﺒﺖ ﻧﻴﺴﺖ.

ﻛﻠﻴﺪواژهﻫﺎ: ﻓﺮﻛﻼف، ﮔﻔﺘﻤﺎن ﺻﻮﻓﻴﺎﻧﻪ، ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺳﻌﺪي، ﻧﺎم‌دهی، ﻫﻠﻴﺪی.