زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

یادداشت‌ها

فرا-آیرونی واژه‌ی برگزیده‌ی سال ۲۰۲۴ آکسفورد : مغزپوسیدگی (Brainrot) – بخش دوم (توضیحات)

بخش دومتوضیحات (بر اساس شماره‌گذاری‌های بخش اول جستار) (ابتدا بخش اول جستار را بخوانید) [1] طنز زبان‌پایه سابقه‌ای طولانی دارد. آن‌چه سیسرو (سیسرون) از آن با صورتِ de dicto (در مقابل de re) یاد می‌کند ناظر بر همین بهره‌گیری از ویژگی‌های صوری زبان و صورت بانی در طنزآفرینی است. حتی نمونه‌های پراقبال‌شده‌ای از دستِ I […]

فرا-آیرونی واژه‌ی برگزیده‌ی سال ۲۰۲۴ آکسفورد : مغزپوسیدگی (Brainrot) – بخش دوم (توضیحات) Read More »

واژه برگزیده سال 2024 آکسفورد - brainrot

فرا-آیرونی واژه‌ی برگزیده‌ی سال ۲۰۲۴ آکسفورد: مغزپوسیدگی (Brainrot) – بخش اول

یادداشت‌های رو-زبان «مغزپوسیدگی» را به پیامدهای زیان‌بار مصرف بی‌رویه‌ی مواد محتواییِ کم‌کیفیتِ اینترنتی می‌شناسند. «رواج‌دادنِ» این واژه، برخلاف ظاهر غلط‌اندازش، کار شیفتگانِ «فرهنگ نخبگانی» و بدگمانان به اینترنت نیست؛ اگر رواج‌دادنِ brainrot و معنی‌ها و تداعی‌های نوین آن دستاوردِ گفتمانی آن‌ها بود نه با روح زمانه نسبتی می‌یافت، نه به چنان گردش خیره‌کننده‌ای می‌افتاد و

فرا-آیرونی واژه‌ی برگزیده‌ی سال ۲۰۲۴ آکسفورد: مغزپوسیدگی (Brainrot) – بخش اول Read More »

واژه برگزیده سال 2024 آکسفورد - brainrot

زبان‌آگاهی انتقادی در کارتون‌های جولز فایفر

ضمیر و تکرار ضمیر در کارتون‌های دوران‌ساز جولز فایفر (Jules Feiffer) کارکرد پررنگی داشته‌اند‌ (بنگرید به Solomon, 1978). در  کارتون بارگذاری‌شده در این صفحه ویژگیِ خودمحور، خودستایانه و توجه‌ستانانه‌ی یکی از مشارکان از رهگذر تکرار ضمیرِ  اول‌شخص مفرد بازنمایی شده است.طرفه این‌که «قهرمان» بی‌وقفه صورت غیرفاعلیِ ضمیر اول‌شخص مفرد، (Me)، را به کار می‌برد؛ بسامد

زبان‌آگاهی انتقادی در کارتون‌های جولز فایفر Read More »

از به‌گویی تا پیوندزدایی معنایی با نگاهی به تولیدهای هنر-زبانیِ مگریت، لانتیموس و دیگران

یادداشت‌های رو-زبان شان اسپایسر (Sean Spicer)، دبیر مطبوعاتی وقت کاخ سفید، در بیست‌ویکم ژانویه ۲۰۱۷  یک روز پس از مراسم تحلیف دونالد ترامپ در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرد که شمارِ شرکت‌کنندگان در آن مراسم از هر مراسم مشابه دیگر بیشتر بوده است. این ادعا با واقعیت ناهم‌خوان بود؛ بیشترِ ناظران منصف نیز در روزهای بعد بر ناردستیِ این حکم پافشاری کردند. در

از به‌گویی تا پیوندزدایی معنایی با نگاهی به تولیدهای هنر-زبانیِ مگریت، لانتیموس و دیگران Read More »

نویسه‌نگاری بیان‌گر (Expressive Typography)

یادداشت‌های رو-زبان نمونه‌های یک تا سه در فرسته‌ی پیش از اثرهای هرب لوبالین‌اند (Herb Lubalin). نمونه‌ی چهار پوستری است که جیسن مان (Jason Munn) برای یکی از کنسرت‌های گروه موسیقی liars ساخته است. در پوستر اول، حرف “I” واژه‌ی “Alternative” افقی ترسیم شده است؛ از آن‌جا که معنیِ منظورشده‌ی “Alternative” یا مقصود از آن در

نویسه‌نگاری بیان‌گر (Expressive Typography) Read More »

نویسه نگاری بیانگر جیسن مان

ترجمه‌ی تحریف‌آمیز به‌منظور خواستنی – جلوه‌دادنِ چرندپردازی

https://zabandad.com/wp-content/uploads/2023/11/Pinter.mp4 دو هفته پیش یک اکانت پرمخاطب در توییتر از زبان هارولد پینتر (نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس نام‌دار) چنین نوشته است: «‏در خطابه‌ دریافت جایزه نوبل گفت «این‌طور نیست که چیزی کاملا درست یا غلط باشد، می‌تواند هم درست باشد و هم غلط. حقیقت همیشه گریزان است. هرگز آن را بطور کامل پیدا نمی‌کنید اما جستجو

ترجمه‌ی تحریف‌آمیز به‌منظور خواستنی – جلوه‌دادنِ چرندپردازی Read More »

رویابینِ زبان: میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی

به‌شورِ سردِ میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی هنجار غالب در ترجمه‌ی فارسی رواشماریِ جادادنِِ مقوله‌های پرشمارِ ناآشنا زیر سایه‌ی مقوله‌های کم‌شمار آشنا، و به‌این‌ترتیب رواشماریِ «نفهمیدنِ» مقوله‌های ناآشنا است؛ گرایشی «طبیعیت‌زده» در الگوهای کانونی و قدردیده‌ی ترجمه‌ی فارسی که تاب‌نیاوردنِ پیچیدگی‌ها و ناآشنایی‌های متن مبدأ را در زرورقِ بازآفرینیِ فارسی‌شده‌ی متن اصلی می‌پوشاند و زبان‌ورزیِ فارسی را، به‌اندازه‌ی

رویابینِ زبان: میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی Read More »

میرشمس الدین ادیب سلطانی

جبرانِ کم‌بهرگی از خلاقیت طناز، یخ‌گویی‌های کم‌قیمت و آداب گفتمانی مولد آنها

https://zabandad.com/wp-content/uploads/2023/04/بریده-ای-از-برنامه-wheel-of-fortune.mp4 دو سال پیش در یکی از قسمت‌های برنامه‌ی چرخِ بخت (Wheel of Fortune) شرکت‌کننده‌ای حضور داشت که در تلفظ او اختلال لیسپ (lisp) یا نوک زبانی به گوش می‌رسید؛ در بخشی از برنامه، هنگام بیانِ واژ‌ه‌های حاوی آوای /s/ این ویژگی تلفظی شرکت‌کننده‌ی پیشگفته یک بارِ دیگر نمودار شد. مجری سرشناس برنامه، پت سِی‌جَک

جبرانِ کم‌بهرگی از خلاقیت طناز، یخ‌گویی‌های کم‌قیمت و آداب گفتمانی مولد آنها Read More »

تصویری از بریده‌ای از برنامه‌ی Wheel of Fortune در این بریده میزبان برنامه در گفت‌وگو با شرکت کننده‌‌ای که لیسپ (lisp) در شیوه‌ی تلفظ او به گوش می‌رسد، آوای /s/ در عبارت «I see» را به شیوه‌ی "نوک زبانی" تلفظ می‌کند

تغییر نوروزی لوگوی گوگل و خطای ترجمه‌ایِ اغلب رسانه‌های فارسی

دست‌کم  هجده سال است که گوگل به مناسبت نوروز،  لوگوی خود را با نشانه‌های نوروزی درمی‌آمیزد‌؛ این کار بخشی از سنتِ دست‌کاری مناسبتی لوگوهای گوگل است‌. روز اول فروردین ۱۴۰۲ لوگوی نوروزیِ امسال‌ گوگل ارایه شد. در این لوگو هر یک از حروف برسازنده‌ی نام ” گوگل” با یکی از گل‌های بهاری درآمیخته است. چهار

تغییر نوروزی لوگوی گوگل و خطای ترجمه‌ایِ اغلب رسانه‌های فارسی Read More »

لوگوی نوروزی گوگل- 1402

استعاره‌زدایی از لکنت

یادداشت‌های رو_زبان استعاره‌زدایی از لکنت به خاطره‌ی کیومرث پوراحمد “تو خلوت جلوی آیینه می‌ایستادم و چشم تو چشم خودم کلماتی رو که بیشتر گیر داشتم، یا نسبت به‌شون شرطی شده بودم رو، بارها و بارها، هی تکرار می کردم، گاه مقطع و بریده، گاه آهنگین و سنگین.” کیومرث پوراحمد – زنگ اول، زنگ دوم. ■■■

استعاره‌زدایی از لکنت Read More »

تصویری از فیلم کوتاه زنگ اول زنگ دوم (باموضوع لکنت زبان) به کارگردانی کیومرث پوراحمد