بازنشر انتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی چکیده ادبیات بدان گونه که در این مقاله از آن یاد شده، یکی از زیرمجموعه های هنر و در زمره ی حقیقت و زیبایی به شمار می رود. این نوع هنری که در فرهنگ ایران و زبان فارسی بیشتر به شعر و سروده تعبیر یافته، مانند هر پدیده‌ی دیگری خاستگاهی […]
رابطه ادبیات و لغزش های زبانی Read More »
بازنشر انتشار نخست: ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان زبان‌شناسی شناختی یکی از سه نگرش عمده زبان‌شناسی معاصر و در ردیف نگرش‌های صورت‌گرا و نقش‌گرا در نظر گرفته می شود (دبیرمقدم، 9: 1389).خاستگاه آن اساساً به نخستین سال های دهه 1970 میلادی و ناخشنودی پژوهندگان حوزه‌ی زبان از رویکردهای صورت گرا باز می گردد. سرچشمه‌های آن را باید در
معرفی و نقد کتاب دستور شناختی: درآمدی مقدماتی Read More »
بازنشر انتشار نخست: مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران هر کس غیر از زبان مادری خود زبان یا زبان‌های دیگری بداند و سعی کرده باشد از آن زبان‌ها به یکدیگر ترجمه کند، یقیناً متوجه شده است که در کار ترجمه اشکالات زیادی وجود دارد. بعضی از این اشکالات مربوط به ساختمان دستوری متفاوت
بازنشر انتشار نخست: نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم رابطه‌ی زبان و تفکر بحث درباره رابطه‌ی زبان و تفکر و تأثیر این دو بر یکدیگر بحث تازه‌ای نیست. افلاطون معتقد بود که هنگام تفکر روح ا انسان با خودش حرف می‌زند. واتسون از پیشروان مکتب رفتارگرایی در روان‌شناسی در اوایل قرن بیستم همین مطلب را به
بازنشر انتشار نخست: مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، فروردین ۱۳۸۴ چکیده شناخت جامع و کامل هیچ علمی حاصل نمی‌شود مگر آنگاه که شخصی به دستگاه اصطلاح‌شناختی آن علم احاطه پیدا کند؛ از گزاره‌ها و احکام آن علم درکی عمیق و همه‌جانبه به دست آورد و ساختار متنی آثار مکتوب آن
نقش زبان و ادبيات در پيشرفت‌های علمی Read More »
نویسندگان
سهیل دانش زاده و غلامحسین کریمی دوستان
در این پژوهش می‌کوشیم با بهره‌گیری از دستاوردهای زبان‌شناسی شناختیِ اجتماعی، دو باور رایج در حوزۀ مطالعاتی تصریح ترجمه‌ای را ارزیابی انتقادی کنیم. باورهای دو‌گانۀ طرح و نقد شده در این مقاله عبارت‌اند از: 1) می‌توان واحدهای زبانیِ مستقل از بافت را بر اساس میزان صراحت آنها درجه‌بندی کرد. 2) تصریح نوعی مشخص‌سازی است. در ارزیابی باور اول با کاربست تحلیل کیفی این نتیجه حاصل شده است که درجه‌بندی صورت‌های زبانی بر حسب میزان صراحت آنها، بدون در نظر گرفتن بافت و دانش دایرة‌المعارفیِ مشترک میان اعضای جامعه امکان‌پذیر نیست. در نقد باور دوم با تحلیل ثانویۀ داده‌هایی که در پژوهش‌های پیشین نقل شده‌اند، نشان داده‌ایم که تصریحِ معنی، منحصر به عملیات تعبیرگریِ مشخص‌سازی نیست و دگرگونی در دیگر عملیات‌های تعبیرگری نیز منجر به تصریح ترجمه‌ای می‌شود؛ دگرگونی‌هایی که متناسب با زبان-فرهنگ مقصد به کار بسته می‌شوند. بنابراین، این باورها قابل اتکا به نظر نمی‌رسند، و غلبۀ آنها بر پژوهش‌های حوزۀ تصریح مانع از بازشناسیِ دیگر مصداق‌های بالقوۀ تصریح و تبیین آنها شده است. نظر به اتکاناپذیری باورها و رویه‌های پیشگفته، پیشنهاد می‌شود که پژوهش‌های حوزۀ تصریح بدون اتکا به این باورها و با توجه به انگیزه‌های شناختی-اجتماعی وقوع این تغییر ترجمه‌ای و تنوع فرایندهای مفهوم‌سازی دخیل در آن انجام‌پذیرند.
