انتشار نخست: نشریۀ سخن، سال دوم، شماره‌ی نهم، ماه مهر سال ۱۳۲۴ در شیوۀ نگارش نویسندگان اخیر ایران اختلافی آشکار پدید آمده است. اگر چه سبک انشای نویسندگان متعدد را به دستههای معدود تقسیم‌کردن خطاست زیرا هر نویسندهای، اگر به راستی نویسنده است، در اختیار و ترکیب الفاظ و ساخت عبارات و طرز تعبیر شیوۀ […]
لفظ عامه و لفظ قلم Read More »
بازنشر پس از ۱۰۱ سالانتشار نخست: مجلۀ ایرانشهر، سال دوم، شماره‌ی ۶-۵ عقیدۀ نگارنده راجع به تکمیل و مستقل ساختن زبان فارسی بشرح ذیل است: اولاً در بارۀ لغات معمولی باید آنچه ممکن است لغات فارسی را جمع‌آوری کرده بکار برد و آنچه دسترس بلغات فارسی نداریم و از داشتن آنها ناگزیریم لغات عربی را
زبان فارسی – بخش دوم Read More »
انتشار نخست: سال ۱۳۱۵ نقص زبان فارسی چنان که اشاره کردیم فاقد‌بودن بسیاری از لفظ‌ها و اصطلاحات است و برای روشن‌شدن مطلب آنها را دو دسته می‌کنیم یک دسته معنی‌هایی که برای آنها فارسی نداریم اما عربی داریم یک دسته آنها که نه فارسی دارد و نه عربی. در دستۀ اول اگر معنیِ چیزی است
پیام من به فرهنگستان – فصل سوم – نقص زبان فارسی و چارۀ آن Read More »
بازنشر پس از پنجاه و چهار سالانتشار نخست: مجلۀ سخن، شمارۀ ۴ و ۵، شهریور و مهر سال ۱۳۴۹ دربارۀ فارسی «عامیانه» تا به حال تحقیق جدی و علمی نشده است. بعضی از مؤلفین مقداری از لغات «عامیانۀ» فارسی را جمع‌آوری کرده‌اند ولی ملاک‌ها و معیارهای آنها به‌هیچ‌وجه مشخص نیست. زبان‌شناسان در خصوص زبان گفتاری
چند لغت عامیانۀ فارسی Read More »
بازنشر پس از هفتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر یادگار، سال ۱۳۲۴ شرحی که ذیلاً نقل می‌شود یک جزء از کتاب بزرگی است که دانشمند جلیل آقای علی‌اکبر دهخدا مؤلف محترم کتاب حکم و امثال در لغت فراهم آورده و بیش از سی سال از عمر خود را در راه این خدمت عظیم
آزاردن و آزردن و مشتقات آنها Read More »
بازنشر پس از هشتاد سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، مهرماه 1323 سال اول شمارۀ دوم امروز در میان عامۀ فارسی‌زبان لغت «شُعبده» به ضمّ شین و دال بی‌نقطه به معنی نیرنگ‌سازی و حقه‌بازی معمول است چنان‌که می‌گویند فلان شعبده‌باز است یا به شعبده‌بازی کار خود را می‌سازد. این کلمه چنان‌که هیأت ظاهری آن می‌نماید از عربی گرفته
شعبذه – شعوذه – بوالعجب Read More »
بازنشر پس از هشتاد سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، بهمن ۱۳۲۳، سال اول شمارۀ ششم اولیای وزارت فرهنگ ما اخیراً دستوری یا به اصطلاح فرهنگستان بخشنامه‌ای به امضای آقای دکتر صدیق وزیر فرهنگ و معاون فرهنگستان صادر کرده‌اند در باب لغت ریاضی که در کتب درسی جدید وارد شده و باعث اشکال فهم مطالب و
کتب درسی و لغت‌سازی Read More »
بازنشر پس از هشتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، آبان‌ماه 1314 سال سوم شمارۀ 6 در زبان اوستائی یکی از ادات و علائم ریاست و بزرگی، همانا لغت (پیتی) است، پیتی به فتح پاء و سکون یاء و کسر تاء قرشت و یاء معروف از اداتی بوده است که در آخر اسامی درآمده و
مباحث لغوی: تحقیقی در لغت پاد و پد Read More »
بازنشر پس از هفتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، خرداد ۱۳۲۴ سال اول شمارۀ دهم در شمارۀ سوم «یادگار» به مناسبت این بیت خواجه: سخن در پرده می‌گویم چو گل از پرده بیرون آی / که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی راجع به تفسیر اصطلاح «میر نوروزی» یا
شاهدی دیگر برای «میر نوروزی» Read More »
بازنشر پس از هفتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، آبان‌ماه ۱۳۲۳ سال اول شمارۀ سوم این تعبیر در یکی از غزل‌های معروف حافظ آمده که مطلع آن با چند بیت اول آن از قرار ذیل است: ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی / ازین باد ار مدد خواهی چراغ دل
