زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

مقاله‌ها

ابتکاری در فرهنگ هزاره؛ معرفی مقولۀ صفت‌گونه در فرهنگ‌نگاری دوزبانه

بازنشرانتشار : فصل‌نامه‌ی مترجم، شماره‌ی هشتادوسوم جمله از تعدادی گروه یا عبارت تشکیل می‌شود مانند گروه اسمی، گروه قیدی، گروه صفتی، گروه قیدی و گروه حرف اضافه. در این گروه‌ها یک واژه یا حرف اضافه هستۀ گروه را تشکیل می‌دهد که ممکن است واژه یا واژه‌های دیگری قبل یا بعد از آن قرار گیرند، اطلاعاتی دربارۀ آن […]

ابتکاری در فرهنگ هزاره؛ معرفی مقولۀ صفت‌گونه در فرهنگ‌نگاری دوزبانه Read More »

روند نام‌گذاری فرزندان در شهر مهاباد از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی

بازنشر انتشار نخست: فصل‌نامه‌ی مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، سال پنجم، شمارۀ ۱۹، زمستان ۱۳۹۶ چکیده این مقاله جهت بررسی سیر تحول نامگذاری در دوره‌ای ۱۲ساله، در شهر مهاباد تهیه و تدوین گشته است. بدین منظور، ۴۶۸۲ نام متولدین سال‌های ۱۳۷۴ الی ۱۳۸۵ از مدارس این شهر گردآوری شد. نام‌ها از منظر هویت در چهار

روند نام‌گذاری فرزندان در شهر مهاباد از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی Read More »

استعاره مفهومی مزه‌ها در اشعار کودکانه

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی زبان‎‌شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ چکیده استعاره که در دیدگاه کلاسیک، ابزاری شاعرانه برای تزئین کلام به شمار می‌رفت، با ظهور زبان‌شناسانی چون لیکاف (۱۹۹۹) اساس تفکر معرفی شد. به این معنا که امور انتزاعی در قالب امور محسوس درک می‌شوند که به این فرآیند، استعاره مفهومی می‌گویند. در پژوهش حاضر

استعاره مفهومی مزه‌ها در اشعار کودکانه Read More »

جنسیت زدگی گفتمانی در جوک فارسی

بازنشر انتشار نخست: مجلۀ زبان‌شناسی اجتماعیتابستان ۱۳۹۹ در شش دهۀ اخیر توصیف مصادیق جنسیت‌زدگی در زبان و ارزیابی انتقادی این مظاهر گسترش چشمگیری یافته است. انگیزۀ نظری این توجه کم‌سابقه این مدعای زبان‌شناسی انتقادی است که بر حسب آن رویدادهای زبانی، همزمان، مولّد و فراوردۀ ساختارهای اجتماعی‌اند و الگوهای حاکم بر بازنمایی‌های زبانی بالقوه متأثر از

جنسیت زدگی گفتمانی در جوک فارسی Read More »

نقش هستۀ نحوی و جایگاه سازه در پردازش اسامی مرکب غیرفعلی: شواهدی از افراد زبان‌پریش بروکا

پژوهش حاضر چگونگی پردازش واژههای مرکب غیرفعلی هسته آغازین و هسته پایانی اسم- اسم و تأثیر نقش هستۀ نحوی و جایگاه سازه در پردازش آنها را در زبان فارسی از طریق تکالیف نامیدن در مواجهه و تکرار شنیداری در بیماران زبانپریش بروکا بررسی میکند. سه بیمار زبانپریش بروکا (دو مرد و یک زن)در تکلیفِ نامیدن،

نقش هستۀ نحوی و جایگاه سازه در پردازش اسامی مرکب غیرفعلی: شواهدی از افراد زبان‌پریش بروکا Read More »

بررسی روان زبانشناختی تأثیر نمود دستوری بر تفسیر ضمیر فاعلی مبهم در روابط گفتمانی

بازنشر انتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌های زبانی  نمود دستوري کیفیت انجام رویداد توسط فعل را عمدتاً در قالب یکی از دو حالت پایان‌یافته (تام) یا در جریان (ناقص) نشان می‌دهد. در این مقاله تأثیر روانشناختی نمود تام و ناقص بر برجسته‌سازي مشارکان مختلف رویداد در قالب تفسیر ضمیر فاعلی سومشخص مفرد و گزینش روابط گفتمانی در زبان

بررسی روان زبانشناختی تأثیر نمود دستوری بر تفسیر ضمیر فاعلی مبهم در روابط گفتمانی Read More »

مقایسه پدیده‌ی مکث در بیان شفاهی روایت در میان دختران و زنان

بازنشر  انتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی در بيان روايت سخنگويان از يک واحد آگاهی به واحد آگاهی ديگر تفاوت‌های نشانداری از خود نشان می‌دهند. ميزان تغيير در فضای روايت (فضا، زمان، افراد و فعاليت پس‌زمينه‌ای) منجر به تفاوت در ميزان مکث می‌شود. آنچه در پردازش مکث در روايت و از ديدگاه شناختی قابل تأمل است،

مقایسه پدیده‌ی مکث در بیان شفاهی روایت در میان دختران و زنان Read More »

انسان مداری و بازنمود آن در تعریف حیوانات در فرهنگ فارسی معین

بازنشر انتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی چکیدهزبانشناسی زيست‌بومی رويکردی نوين در پژوهش‌های زبانی است که به تبيين چرايی و چگونگی تأثيرگذاری کردارهای زبانی بر  رفتار اجتماعی سخنوران زبانی و پيامدهای آن بر محيط زيست و گونه های زيستی می پردازد. بررسی جايگاه انسان و شيوهّ بازنمايی حيوانات در فرهنگ فارسی معين بر اساس دستاوردهای زبانشناسی زيست

انسان مداری و بازنمود آن در تعریف حیوانات در فرهنگ فارسی معین Read More »

بررسی ویژگی‌های عبارت‌های زبان‌گیر و تحلیل ساختار آنها در زبان فارسی

بازنشر انتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی عبارت زبان‌گیر عبارتی است که شرایط رخداد لغزش زبانی در آن به صورت عمدي ایجاد شده باشد. کاربرد عبارت زبان گیر بدین صورت است که از کسی خواسته می شود که آن را چند بار بی درنگ و پشت سر هم بازگو کند. هدف از طرح عبارت هاي زبان گیر

بررسی ویژگی‌های عبارت‌های زبان‌گیر و تحلیل ساختار آنها در زبان فارسی Read More »

تأثیر گونۀ گفتمانی بر الگوی کاربست سازوکارهای مجاززدایی: بررسی مقایسه‌ای ترجمۀ فارسی متون ادبیات داستانی و متون فلسفی

بازنشر انتشار نخست: کتاب مجموعه مقالات نخستین همایش ملی ادبیات داستانی و ترجمه چکیدههدف از این پژوهش، که عزیمتگاه آن تأمل در شیوه‌های برهمکنش نوعِ گفتمان و شیوۀ ترجمه است، شناسایی و مقایسۀ میزان اقبال مترجمان فارسی به سازوکارهای تصریح ترجمه‌ای در حوزۀ عملیات تعبیرگری توجه – مشخصاً مجاززدایی و تقویت ارجاع به قالب – در

تأثیر گونۀ گفتمانی بر الگوی کاربست سازوکارهای مجاززدایی: بررسی مقایسه‌ای ترجمۀ فارسی متون ادبیات داستانی و متون فلسفی Read More »