زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

دست‌اندازهای زبانی در اعلام یک «طلاق»: شکافتن نمونه‌ای از هشتاد سال پیش

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌دادبرگرفته از: ویژه‌نامه‌ی نامتوالی «زبان، حقیقت و دست‌کاری‌های گفتمانی» به کار بستنِ سازوکارهای سازندۀ حسن‌تعبیر  یا به‌گویی (euphemism) در بازنمایی «طلاق» در انواع سیاق‌های سخن پیشینه‌ای طولانی دارد؛ یکی از واپسین نمونه‌های شهرت‌یافتۀ بهره‌‌برداری از فن‌آوری‌های متاخرِ به‌گویانه در گزارشِ طلاق، هشت سال پیش در اعلامیه‌ای نمودار شد که بنا بود که طلاق […]

دست‌اندازهای زبانی در اعلام یک «طلاق»: شکافتن نمونه‌ای از هشتاد سال پیش Read More »

رویابینِ زبان: میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی

به‌شورِ سردِ میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی هنجار غالب در ترجمه‌ی فارسی رواشماریِ جادادنِِ مقوله‌های پرشمارِ ناآشنا زیر سایه‌ی مقوله‌های کم‌شمار آشنا، و به‌این‌ترتیب رواشماریِ «نفهمیدنِ» مقوله‌های ناآشنا است؛ گرایشی «طبیعیت‌زده» در الگوهای کانونی و قدردیده‌ی ترجمه‌ی فارسی که تاب‌نیاوردنِ پیچیدگی‌ها و ناآشنایی‌های متن مبدأ را در زرورقِ بازآفرینیِ فارسی‌شده‌ی متن اصلی می‌پوشاند و زبان‌ورزیِ فارسی را، به‌اندازه‌ی

رویابینِ زبان: میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی Read More »

میرشمس الدین ادیب سلطانی

آشفتگی در مفهوم‌سازی و ناهم‌خوانی در الگوهای تعبیرگری: هم‌سنجی تبلیغ قدیمی خودروی شاهین با تبلیغ خودروی Falcon

پیوست‌ ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌داد یکی از تصویرهای بالا تبلیغ خودروی Falcon  است و دیگری تبلیغ خودروی شاهین (نام فارسی اطلاق شده به مدل دو در رامبلر امریکن)در مقایسه‌ی این دو تبلیغ – که در دو زبان-فرهنگ متفاوت دو خودروی متفاوت را تبلیغ می‌کنند)، صرف‌نظر از درجه‌ی متفاوت جنسیت‌زدگی، کدام‌یک بلاهت زبان‌شناختی و مفهوم‌سازانه‌ی برجسته‌ای

آشفتگی در مفهوم‌سازی و ناهم‌خوانی در الگوهای تعبیرگری: هم‌سنجی تبلیغ قدیمی خودروی شاهین با تبلیغ خودروی Falcon Read More »

Richard Serra Verb List

پیوست ویژه نامه ی «زبان، هنر مفهومی و چرخش زبان شناختی در هنر» فرسته‌ی دوزبانه // Bilingual Post ریچارد سِرا  (Richard Serra)، از هنرمندان مشهور به مفهوم‌گرا، در ‌سال ۱۹۶۷ ، ۸۴ مصدر و ۲۳ گروه پیش‌اضافه‌ای را فهرست کرد تا از آن‌ها به‌عنوان رهنمودها یا سررشته‌های راه‌نماینده‌ای برای آفریدن آثارش بهره گیرد. «فهرست فعل‌های» سِرا

Richard Serra Verb List Read More »

حکایت‌سازی هوش مصنوعی بینگ جدید با موضوع اشباع معنایی

پیوست ویژه نامه ی «معنی از آنچه فکر می‌کنید کم‌تعین‌یافته‌تر است» اوایل کار هوش مصنوعیِ “بینگ” از آن خواستیم به سبک‌وسیاق گلستان سعدی و قابوس‌نامه درباره‌ی پدیده‌ی روانی-زبانی اشباع معنایی (semantic satiation) مطلب‌هایی بسازد. حاصل جذاب این گپ‌، بی کم‌وکاست، در تصویرهای این فرسته بارگذاری شده است.

حکایت‌سازی هوش مصنوعی بینگ جدید با موضوع اشباع معنایی Read More »

سیر تکاملی زبان – بخش دوم

بازنشر پس از هشتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۲، سال ۱۳۱۳ در شمارۀ قبل تحت عنوان «سیر تکاملی زبان» جنبۀ لفظی آن را در نظر گرفته بحث نمودیم اینک به قسمت معنوی آن می‌پردازیم زیرا این قسمت هم مانند جنبۀ لفظی همواره در معرض تغییر و تحول و تکامل است. یکی

سیر تکاملی زبان – بخش دوم Read More »

معرفت‌شناسی زبانی درون‌ماندگار نزد سوسور و یلمزلف: یک بررسی تطبیقی

بازنشرانتشار نخست:نشریه‌ی علم زبان چکیده ایده‌پردازی‌های اساساً بدیع سوسور در باب زبان و مسئلة نشانه که با انتشار کتاب گردآوری‌شدة دورة زبان‌شناسی عمومی به ساحت علوم انسانی معرفی شد، نوید چرخشی پایه‌ای در معرفت‌شناسی و ایجاد یک علم عمومی نوین جبرگون و رابطه‌بنیاد را می‌داد. این ایده‌ها را خیل عظیمی از زبان‌شناسان و دیگر دانشمندان علوم انسانی پی

معرفت‌شناسی زبانی درون‌ماندگار نزد سوسور و یلمزلف: یک بررسی تطبیقی Read More »

فارسی ساختگی

  بازنشر پس از نود سال  انتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۶، سال ۱۳۱۲ کسانی که خداوند خمیرۀ وجود ایشان را به آب ذوق و صفای قریحه سرشته و با اعطای این لطیفۀ غیبی به مقام جلیل پرستندگی مظاهر جمال و کمال ارتقاء داده و از سایر اجناس مردم ممیزشان کرده است هر گاه که

فارسی ساختگی Read More »

مُد جدید نویسندگی

  بازنشر پس از نود سال  انتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۷، سال ۱۳۱۲ در شمارۀ اخیر مجلۀ مهر مقاله‌ای به قلم دوست فاضلم آقای اقبال آشتیانی خواندم و تعجب کردم. نمی‌دانم کلمۀ مد در فارسی زمان بیهقی یا فارسی قبل از فتح عرب چه بوده. از این‌رو اجازه می‌خواهم کلمۀ مزبور را در اینجا

مُد جدید نویسندگی Read More »

مل باکنر: مجموعه‌ی Blah Blah Blah

پیوست ویژه نامه ی «زبان، هنر مفهومی و چرخش زبان شناختی در هنر» فروکاسته‌شدن زبان به آوا تبلیغ دستگاه زیراکس برای معرفی ویژگی چاپ رنگی، 1995 بلاه ‌بلاه ‌بلاه (Blah blah blah) از زبان‌نقاشی‌های دنباله‌دار مِل باکنر (Mel Bochner) است. در بسیاری از زبان‌ها واژه‌هایی وجود دارند که کارکردشان رمزگذرایِ بده‌بستان‌های زبانیِ بی‌معنی یا بی‌ارزش

مل باکنر: مجموعه‌ی Blah Blah Blah Read More »