زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

سخنرانی محمد راسخ‌مهند با عنوان ساخت و نقش؛ بررسی گروه‌های ارجاعی در زبان فارسی

سخنرانی در قالب وبینار در موسسۀ دانش زبان و مغز انجام پذیرفته است

سخنرانی محمد راسخ‌مهند با عنوان ساخت و نقش؛ بررسی گروه‌های ارجاعی در زبان فارسی Read More »

دکتر محمد راسخ مهند

چند لغت عامیانۀ فارسی

بازنشر پس از پنجاه و چهار  سالانتشار نخست: مجلۀ سخن، شمارۀ ۴ و ۵، شهریور و مهر سال ۱۳۴۹ دربارۀ فارسی «عامیانه» تا به حال تحقیق جدی و علمی نشده است. بعضی از مؤلفین مقداری از لغات «عامیانۀ» فارسی را جمع‌آوری کرده‌اند ولی ملاک‌ها و معیارهای آنها به‌هیچ‌وجه مشخص نیست. زبان‌شناسان در خصوص زبان گفتاری

چند لغت عامیانۀ فارسی Read More »

آزاردن و آزردن و مشتقات آن‌ها

بازنشر پس از هفتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر یادگار، سال ۱۳۲۴ شرحی که ذیلاً نقل می‌شود یک جزء از کتاب بزرگی است که دانشمند جلیل آقای علی‌اکبر دهخدا مؤلف محترم کتاب حکم و امثال در لغت فراهم آورده و بیش از سی سال از عمر خود را در راه این خدمت عظیم

آزاردن و آزردن و مشتقات آن‌ها Read More »

اثر عینیت بر درک معنایی

بازنشر انتشار نخست: فصل‌نامۀ تازه‌های علوم شناختی بهار سال ۱۳۹۴ چکیده هدف: بررسی دوبارۀ تأثیرات عینیّت با استفاده از درک معنایی تک‌واژه‌ای. در همین راستا، تفاوت درک اسامی در دو حیطۀ مفاهیم عینی و انتزاعی با استفاده از آزمون‌های درک واژه بررسی شد. روش: ۵۸ دانش‌آموز دختر راست‌دست تک‌زبانه (شش ساله) به‌طور تصادفی انتخاب و در

اثر عینیت بر درک معنایی Read More »

خوانش نشانه ـ جامعه‌شناختی رمان کودکانۀ «خرسی که چپق می‌کشید» با رویکرد مارکسیستی

بازنشرانتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت بهار سال ۱۴۰۰ چکیده مارکس، بنیانگذار نظریۀ مارکسیسم غربی، با تأکید بر تضاد درونیِ نظام طبقاتی، شرایط اقتصادی را زیربنای شعور اجتماعی می‌­داند. نظریات او نهایتاً زمینۀ شکل­‌گیری مکتب فرانکفورت را فراهم کرده، بلکه در دکترینِ نظریه­‌های انتقادی­ همچون پسااستعماری، پسامدرن، فمنیسم و غیره نیز تأثیری به‌سزا

خوانش نشانه ـ جامعه‌شناختی رمان کودکانۀ «خرسی که چپق می‌کشید» با رویکرد مارکسیستی Read More »

فرهنگ‌زدایی در ترجمۀ انگلیسی مرگ یزدگرد

بازنشرانتشار نخست: نشریۀ تخصصی زبان و ادبیات فارسی – دانشگاه آزاد اسلامی (واحد اراک)شمارۀ چهارم، سال ۱۳۸۴ چکیده عناصر مادی، مذهبی، اجتماعی و زیست‌بومی فرهنگ‌ها با هم متفاوت‌اند. این عناصرِ مقیّد به زبان و فرهنگ، چالش‌هایی را پیشِ روی مترجمان می‌گذارند. مترجمان راه‌های گوناگونی مانند تقریب، شرح و توصیف متن یا پانویس به کار می‌گیرند.

فرهنگ‌زدایی در ترجمۀ انگلیسی مرگ یزدگرد Read More »

تحلیل مقابله‌ای مؤلفه‌های معنایی و راه‌کارهای ترجمۀ اصطلاحات عرفانی از فارسی به انگلیسی

بازنشرانتشار نخست: فصل‌نامۀ عرفان اسلامی تابستان سال ۱۳۹۹ چکیده اصطلاحات عرفانی ایرانی و اسلامی به خاطر مقید بودن به فرهنگ و ویژگی‌های زبانی و فرهنگی فارسی مشکلاتی فراراه مترجمانی ایجاد می‌کنند که متون عرفانی فارسی را به انگلیسی برمی‌گردانند. مترجمان در طول تاریخ ارتباط بینازبانی روش‌ها و راهکارهایی را به کار گرفته‌اند و در انتقام

تحلیل مقابله‌ای مؤلفه‌های معنایی و راه‌کارهای ترجمۀ اصطلاحات عرفانی از فارسی به انگلیسی Read More »

بازنمایی نقش‌های جنسیتی در کتاب‌های تاریخ دانشگاهی ایران دورۀ میانه بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان وندایک

بازنشرانتشار نخست: نشریۀ نقد و نظریۀ ادبیفروردین ۱۴۰۰ چکیدهایدئولوژی‌ها نظام‌های باورهای بنیادین یک گروه و اعضایش هستند که با ایده‌­‎های اجتماعی و سیاسی سروکار دارند و به سلسله مراتب اجتماعی و مناسبات قدرت معنا می‌دهند و صورت‌بندی‌های نابرابر اجتماعی-فرهنگی مانند جنسیت را طبیعی کرده و حقیقی می‌سازند. رویکردهای تحلیل گفتمان، متن را عرصۀ تجلی ایدئولوژی

بازنمایی نقش‌های جنسیتی در کتاب‌های تاریخ دانشگاهی ایران دورۀ میانه بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان وندایک Read More »

نخستین رابطۀ “فرهنگ و فرهنگستان”: بررسی واژه های مصوب فرهنگستان در فرهنگ نظام

بازنشرانتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقیپاییز و زمستان سال ۱۴۰۱ چکیده با توجه به اهمیت فرهنگ نظام و با لحاظ کردن جنبه ­های نوآورانۀ این فرهنگ در مطرح ساختن مصوبات فرهنگستان اول در مداخل فرهنگ، پرسش اصلی تحقیق حاضر این بود که چه معادل­ هایی از مصوبات فرهنگستان در این فرهنگ انتخاب و مطرح شده ­اند و

نخستین رابطۀ “فرهنگ و فرهنگستان”: بررسی واژه های مصوب فرهنگستان در فرهنگ نظام Read More »