زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

نقش استعاره‌ها در ایجاد فرهنگ ترس حول کرونا: رویکردی شناختی و انتقادی

بازنشرانتشار نخست: فصل‌نامه‌ی مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایرانفروردین ۱۴۰۳ چکیده پیدایش و شیوع ویروس کرونای جدید موسوم به کووید-۱۹ که از آغاز سال ۲۰۲۰ ابعاد گوناگون زندگی جوامع بشری را تحت‌تأثیر قرار داده است، در رسانه‌های مختلف جهان نیز بازتاب چشم‌گیری یافته و به ظهور گفتمان‌هایی منجر شده که بخش مهمی از آن‌ها بر […]

نقش استعاره‌ها در ایجاد فرهنگ ترس حول کرونا: رویکردی شناختی و انتقادی Read More »

شعبذه – شعوذه – بوالعجب

بازنشر پس از هشتاد سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، مهرماه 1323 سال اول شمارۀ دوم امروز در میان عامۀ فارسی‌زبان لغت «شُعبده» به ضمّ شین و دال بی‌نقطه به معنی نیرنگ‌سازی و حقه‌بازی معمول است چنان‌که می‌گویند فلان شعبده‌باز است یا به شعبده‌بازی کار خود را می‌سازد. این کلمه چنان‌که هیأت ظاهری آن می‌نماید از عربی گرفته

شعبذه – شعوذه – بوالعجب Read More »

کتب درسی و لغت‌سازی

بازنشر پس از هشتاد  سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، بهمن ۱۳۲۳، سال اول شمارۀ ششم اولیای وزارت فرهنگ ما اخیراً دستوری یا به اصطلاح فرهنگستان بخشنامه‌ای به امضای آقای دکتر صدیق وزیر فرهنگ و معاون فرهنگستان صادر کرده‌اند در باب لغت ریاضی که در کتب درسی جدید وارد شده و باعث اشکال فهم مطالب و

کتب درسی و لغت‌سازی Read More »

نصاب انگلیسی فرهادمیرزا معتمدالدوله

بازنشر انتشار نخست:  آینۀ میراث، شمارۀ ۴۱، سال ۱۳۸۷ چکیده این مقاله به معرفی نخستین ابزار کمک‌آموزشی زبان انگلیسی در ایران می‌پردازد. این ابزار نصابی انگلیسی است که در سال ۱۸۵۳ میلادی فرهادمیرزای قاجار آن را سروده و معنیِ حدود ۱۱۰۰ کلمه را در قالب یازده بخش منظوم ارایه کرده است. در این مقاله ضمن

نصاب انگلیسی فرهادمیرزا معتمدالدوله Read More »

برنامه‌ریزی زبان فارسی در عصر سامانیان

بازنشر انتشار نخست:  نامۀ فرهنگستان، شمارۀ ۳۶ُ سال ۱۳۸۶ چکیده در این مقاله دستاوردهای سامانیان در حفظ و حراست زبان فارسی با طرح شالوده ای علمی و بیان مفاهیمِ مربوط به برنامه‌ریزی زبان، بررسی و نشان داده می شود که یکی از نمونه های کهن برنامه‌ریزی را در عصر سامانیان باید سراغ گرفت. در واقع

برنامه‌ریزی زبان فارسی در عصر سامانیان Read More »

«رفتار فرهنگی» در کتاب‌های آموزش زبان فارسی: اجرای یک روش ارزیابی

بازنشر انتشار نخست:  مجموعه مقالات اولین همایش ملی نقد متون و کتب علوم انسانی آذر ۱۳۹۶ چکیده این مقاله به معرفی و اجرای یکی از رویکردهای ارزیابی فرهنگی در کتاب آموزش زبان و به طور ویژه کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان می‌پردازد. در این روش فرهنگ در سه شق تولیدات، رفتار و چشم‌انداز تبیین

«رفتار فرهنگی» در کتاب‌های آموزش زبان فارسی: اجرای یک روش ارزیابی Read More »

ابتکاری در فرهنگ هزاره؛ معرفی مقولۀ صفت‌گونه در فرهنگ‌نگاری دوزبانه

بازنشرانتشار : فصل‌نامه‌ی مترجم، شماره‌ی هشتادوسوم جمله از تعدادی گروه یا عبارت تشکیل می‌شود مانند گروه اسمی، گروه قیدی، گروه صفتی، گروه قیدی و گروه حرف اضافه. در این گروه‌ها یک واژه یا حرف اضافه هستۀ گروه را تشکیل می‌دهد که ممکن است واژه یا واژه‌های دیگری قبل یا بعد از آن قرار گیرند، اطلاعاتی دربارۀ آن

ابتکاری در فرهنگ هزاره؛ معرفی مقولۀ صفت‌گونه در فرهنگ‌نگاری دوزبانه Read More »

گونه‌شناسی جای‌نام‌ها در جغرافیای تاریخی ایران

بازنشر انتشار در: مجله‌ی پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، تابستان ۱۳۹۲ چکیده نام‌ها به‌تاثیر از عوامل گوناگون بر یک مکان جغرافیایی اطلاق می‌شوند و ریشه در نام موضوعات گوناگون دارند. جای‌نام‌ها با هویت ملی و پیشینه‌ی تاریخی یک جامعه و سرزمین در ارتباط هستند؛ نام‌ها جزییاتی از تاریخ و فرهنگ و ادبیات یک منطقه را

گونه‌شناسی جای‌نام‌ها در جغرافیای تاریخی ایران Read More »

«چنان‌که اسم‌اش گواهی می‌دهد…

پیوست ویژه نامه‌ی «زبان نام» در ماده‌ی چهارم قانون (منسوخ) سجل احوال (تصویب‌شده در ۱۳۰۷) آمده است: هر شخصی باید برای خود اسم مخصوصی انتخاب کند زوجه و کلیه اولاد و احفاد ذکور آن شخص و همچنین کلیه اولاد و احفاد اناث‌او مادام که شوهر اختیار نکرده‌اند به آن اسم مخصوص که نام خانوادگی است موسوم خواهند

«چنان‌که اسم‌اش گواهی می‌دهد… Read More »

زبان‌داد: زبان نام

بررسی هویت‌های چندگانه در نام‌گذاری رسمی و غیررسمی شهر رشت

بازنشرانتشار نخست: نشریه‌ی زبان‌شناخت، تابستان ۱۳۹۹ نویسندگانبهمن زندی (استاد زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور)زهرا حسن‌زاده راد (دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور)بلقیس روشن (استاد زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور)محمدرضا احمدخانی (دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور) چکیدههدف اصلی انجام پژوهش حاضر بررسی مقولۀ هویت در نام‌گذاری رسمی (نام معابر) و نام‌گذاری غیررسمی (نام اماکن مسکونی و تجاری) شهر رشت

بررسی هویت‌های چندگانه در نام‌گذاری رسمی و غیررسمی شهر رشت Read More »