زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

بازتاب روابط خویشاوندی در ضرب‌المثل‌های فارسی

بازنشر انتشار نخست: فصلنامه‌ی فرهنگ و ادبیات عامه تابستان ۱۳۹۵ چکیده یکی از عرصه‌های تجلی روابط خویشاوندی زبان، ادبیات عامه و به ویژه ضرب‌المثل‌ها هستند. پژوهش حاضر به بررسی انعکاس روابط خویشاوندی در ضرب‌المثل‌های فارسی می‌پردازد. به این منظور، ضرب‌المثل‌هایی انتخاب شدند که در آن‌ها واژه‌هایی برای ارجاع به خویشاوندان به کار رفته است. ضرب‌المثل‌های […]

بازتاب روابط خویشاوندی در ضرب‌المثل‌های فارسی Read More »

بررسی مقایسه‌ای استعاره‌های خشم در زبان فارسی و انگلیسی

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی نویسندگان:محمدامین صراحی و  محمد عموزاده چکیده مقاله حاضر به مقایسه استعاره‌های مربوط به احساس خشم در زبان‌های فارسی و انگلیسی بر اساس الگوی شناختی_زبانی لیکاف و کاوکسس (۱۹۸۷) می‌پردازد. داده‌های این تحقیق بر اساس الگوی تشخیص استعاره از عبارات و اصطلاحات مربوط به احساس خشم استخراج گردیدند و

بررسی مقایسه‌ای استعاره‌های خشم در زبان فارسی و انگلیسی Read More »

کاربرد استعاره در بیان بیماری سرطان

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی نویسندگان: راحله ایزدی‌فر و مهران گاز وهابیان چکیده پزشکان متخصصان، بیماران و خانواده‌های آنان و رسانه‌ها از زبان توصیفی برای بیان و انتقال تأثیر تجربه بیماری سرطان استفاده می‌کنند و استعاره‌های مفهومی نقش مهمی در درک جنبه‌های مختلف مفهوم‌سازی احساس و تجربه‌ی احساسی ایفا می‌کنند. از دیدگاه زبانشناسی

کاربرد استعاره در بیان بیماری سرطان Read More »

بررسی حسن تعبیر در زبان فارسی: رویکردی گفتمانی

بازنشرانتشار نخست: نشریه‌ی پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی نویسندگاه: سجاد موسوی و ابراهیم بدخشانچکیدههدف مقالۀ حاضر، بررسی سازوکارهای ساخت معنای حسن تعبیری در زبان فارسی با استناد بر رویکرد گفتمانی کرسپوفرناندر (2005) است. از این منظر، حسن تعبیر پدیدهای دو وجهی است: ابتدا، به عنوان فرایندی که بر روی مفاهیم تابو و ناخوشایند (مانند ممنوعیت‌های مربوط به مسائل جنسی و

بررسی حسن تعبیر در زبان فارسی: رویکردی گفتمانی Read More »

علم اشتقاق لغات

بازنشر (پس از نود و هفت سال) انتشار نخست: نشریه‌ی ایرانشهر در ضمنِ علومی که در قرن‌های اخیر در ممالک فرنگ تولد و تکامل یافته یکی هم علم اشتقاق لغات و یا زبانشناسی است، این علم نتیجه تتبعات و  تحقیقاتی است که علمای غرب در معرفت ملل و اقوام به عمل آورده‌اند.پس از کشف خطوط

علم اشتقاق لغات Read More »

استعاره و مجاز در گونۀ زبانی رسانه‌های اقتصادی

بازنشر انتشار نخست: مجله‌ی زبان‌شناسی اجتماعی نویسندگان پارسا بامشادی؛ شادی انصاریان (دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی)؛ زینب محمدابراهیمی (استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی) چکیده متون خبری، به ویژه عناوین خبری، باید دارای زبانی جذاب و ترغیب‌کننده باشند تا توجه مخاطب را جلب کنند و او را به مطالعه و پیگیری خبر تشویق نمایند. یکی از

استعاره و مجاز در گونۀ زبانی رسانه‌های اقتصادی Read More »

حافظ و خود دیگر: بررسی زبان‌شناختی چندصدایی در تخلص غزل‌های حافظ

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی جستارهای زبانی چکیده در این مقاله به بررسی گفتمانی ابیات تخلص در غزل‌های حافظ پرداخته شده است؛ چنان‌که با نگاه گفتمان‌شناختی باختینی به ابیات تخلص حافظ روشن شد که هرچند در همۀ آنها حافظ خود را خطاب قرار می‌دهد و بیت آخر را به عنوان امضای اشعارش به گونه‌ای نتیجه‌گیرانه می‌سراید،

حافظ و خود دیگر: بررسی زبان‌شناختی چندصدایی در تخلص غزل‌های حافظ Read More »

شعر زبان سعدی و زبان شعر حافظ

بازنشر انتشار نخست: مجلۀ بخارا – ۱۳۸۴ میان غزل‌های سعدی و حافظ تفاوت‌های فراوان به چشم می‌خورد. این تفاوت‌ها یا ریشه در معنا و مضمون آن‌ها دارند، یا در نظرگاه آن‌ها، یا در طرز تلقی، یا ساخت و پرداخت ادبی و یا زبان و شیوه برخورد با آن. طرح و تحلیل هر یک از این

شعر زبان سعدی و زبان شعر حافظ Read More »

دکتر علی‌محمد حق‌شناس

پاسخ به انتقاد دکتر محمدرضا باطنی از کتاب معنی‌شناسی

بازنشر پس از پنجاه و سه سالانتشار نخست: مجله‌ی سخن مجلۀ محترم سخن در صفحات ۲۱۵-۲۲۴ شماره تیرماه آن مجله درباره کتاب «معنی‌شناسی» تألیف نگارنده این سطور مطلبی درج شده بود که شاید نیاز به تذکری داشته باشد. در این نوشته انتقادکننده نخست شش جمله از جملات کتاب را نقل کرده و بدان ایراد وارد دانسته

پاسخ به انتقاد دکتر محمدرضا باطنی از کتاب معنی‌شناسی Read More »

نقد کتاب معنی‌شناسی تألیف دکتر منصور اختیار استاد دانشکدۀ ادبیات

بازنشر (پس از پنجاه و سه سال)انتشار نخست: مجلۀ سخن (تیر 1348) نقد کتاب معنی‌شناسی (تألیف دکتر منصور اختیار انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۸، ۲۶۵ صفحه (قیمت ۶۰ ریال) زبان برای بشر پدیده‌ای ست بسیار کهن که تاریخ پیدایش آن را دقیقاً نمی‌توان تعیین کرد. توجه به زبان و مطالعه آن نیز بسیار قدیم است. دانشمندان

نقد کتاب معنی‌شناسی تألیف دکتر منصور اختیار استاد دانشکدۀ ادبیات Read More »