زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان‌داد

سیر تکاملی زبان – بخش اول

  بازنشر پس از هشتاد و نه سال  انتشار نخست: مجلۀ مهر، خردادماه 1313 سال دوم شمارۀ 1 حالات زبان در نشو و نما و ترقی و سیر تکاملی و انحطاط شباهت زیادی به زندگانی انسان دارد. زبان هم متولد می‌شود، نشو و نما می‌کند. دورۀ ترقی و انحطاط را پیموده و بالاخره به وادی عدم […]

سیر تکاملی زبان – بخش اول Read More »

تقسیم کلمه به ریشه و جزء

بازنشر پس از هشتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، شهریورماه 1314 سال سوم شمارۀ4 گرچه شمارۀ کلمات زیاد و اشکال آنها گوناگون می‌باشد لیکن اگر شکل صوتی را در نظر بگیریم می‌توانیم برای قسمت بیشتری از آنها طبقه‌بندی به عمل آورده کار تحقیق و فهم و شناختن مواضع استعمال آنها را برای خود آسان

تقسیم کلمه به ریشه و جزء Read More »

حکم و جمله

   بازنشر پس از هشتاد و هشت سال   انتشار نخست: مجلۀ مهر، آبان‌ماه 1314 سال سوم شمارۀ 6 در سه شمارۀ گذشتۀ «مهر» در اطراف کلمه و چگونگی آن بحث کردیم اینک در تعقیب آن مقالات دربارۀ جمله نیز گفتگو می‌کنیم و تا حدی که ممکن باشد به اختصار می‌پردازیم. جمله از نظر معنی –

حکم و جمله Read More »

در اطراف گفتگوی زبان

بازنشر پس از هشتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ مهر تیرماه 1314 سال سوم شمارۀ 2 در محیط ما امروز نهضت جدیدی به نام زبان افکار مردمان منورالفکر را به خود متوجه ساخته و دامنۀ آن روز‌به‌روز بر وسعت خود می‌افزاید. از نقطه نظر اقناع احساسات ملی و فوائد و محسنات دیگر باید این

در اطراف گفتگوی زبان Read More »

دست‌اندازهای زبانی در اعلام یک «طلاق»: شکافتن نمونه‌ای از هشتاد سال پیش

ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌دادبرگرفته از: ویژه‌نامه‌ی نامتوالی «زبان، حقیقت و دست‌کاری‌های گفتمانی» به کار بستنِ سازوکارهای سازندۀ حسن‌تعبیر  یا به‌گویی (euphemism) در بازنمایی «طلاق» در انواع سیاق‌های سخن پیشینه‌ای طولانی دارد؛ یکی از واپسین نمونه‌های شهرت‌یافتۀ بهره‌‌برداری از فن‌آوری‌های متاخرِ به‌گویانه در گزارشِ طلاق، هشت سال پیش در اعلامیه‌ای نمودار شد که بنا بود که طلاق

دست‌اندازهای زبانی در اعلام یک «طلاق»: شکافتن نمونه‌ای از هشتاد سال پیش Read More »

رویابینِ زبان: میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی

به‌شورِ سردِ میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی هنجار غالب در ترجمه‌ی فارسی رواشماریِ جادادنِِ مقوله‌های پرشمارِ ناآشنا زیر سایه‌ی مقوله‌های کم‌شمار آشنا، و به‌این‌ترتیب رواشماریِ «نفهمیدنِ» مقوله‌های ناآشنا است؛ گرایشی «طبیعیت‌زده» در الگوهای کانونی و قدردیده‌ی ترجمه‌ی فارسی که تاب‌نیاوردنِ پیچیدگی‌ها و ناآشنایی‌های متن مبدأ را در زرورقِ بازآفرینیِ فارسی‌شده‌ی متن اصلی می‌پوشاند و زبان‌ورزیِ فارسی را، به‌اندازه‌ی

رویابینِ زبان: میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی Read More »

میرشمس الدین ادیب سلطانی

آشفتگی در مفهوم‌سازی و ناهم‌خوانی در الگوهای تعبیرگری: هم‌سنجی تبلیغ قدیمی خودروی شاهین با تبلیغ خودروی Falcon

پیوست‌ ویژه‌نامه‌های زبان‌شناختی نامتوالی زبان‌داد یکی از تصویرهای بالا تبلیغ خودروی Falcon  است و دیگری تبلیغ خودروی شاهین (نام فارسی اطلاق شده به مدل دو در رامبلر امریکن)در مقایسه‌ی این دو تبلیغ – که در دو زبان-فرهنگ متفاوت دو خودروی متفاوت را تبلیغ می‌کنند)، صرف‌نظر از درجه‌ی متفاوت جنسیت‌زدگی، کدام‌یک بلاهت زبان‌شناختی و مفهوم‌سازانه‌ی برجسته‌ای

آشفتگی در مفهوم‌سازی و ناهم‌خوانی در الگوهای تعبیرگری: هم‌سنجی تبلیغ قدیمی خودروی شاهین با تبلیغ خودروی Falcon Read More »

Richard Serra Verb List

پیوست ویژه نامه ی «زبان، هنر مفهومی و چرخش زبان شناختی در هنر» فرسته‌ی دوزبانه // Bilingual Post ریچارد سِرا  (Richard Serra)، از هنرمندان مشهور به مفهوم‌گرا، در ‌سال ۱۹۶۷ ، ۸۴ مصدر و ۲۳ گروه پیش‌اضافه‌ای را فهرست کرد تا از آن‌ها به‌عنوان رهنمودها یا سررشته‌های راه‌نماینده‌ای برای آفریدن آثارش بهره گیرد. «فهرست فعل‌های» سِرا

Richard Serra Verb List Read More »

حکایت‌سازی هوش مصنوعی بینگ جدید با موضوع اشباع معنایی

پیوست ویژه نامه ی «معنی از آنچه فکر می‌کنید کم‌تعین‌یافته‌تر است» اوایل کار هوش مصنوعیِ “بینگ” از آن خواستیم به سبک‌وسیاق گلستان سعدی و قابوس‌نامه درباره‌ی پدیده‌ی روانی-زبانی اشباع معنایی (semantic satiation) مطلب‌هایی بسازد. حاصل جذاب این گپ‌، بی کم‌وکاست، در تصویرهای این فرسته بارگذاری شده است.

حکایت‌سازی هوش مصنوعی بینگ جدید با موضوع اشباع معنایی Read More »

سیر تکاملی زبان – بخش دوم

بازنشر پس از هشتاد و نه سالانتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۲، سال ۱۳۱۳ در شمارۀ قبل تحت عنوان «سیر تکاملی زبان» جنبۀ لفظی آن را در نظر گرفته بحث نمودیم اینک به قسمت معنوی آن می‌پردازیم زیرا این قسمت هم مانند جنبۀ لفظی همواره در معرض تغییر و تحول و تکامل است. یکی از

سیر تکاملی زبان – بخش دوم Read More »