محمدامین شاکری و آزاده میرزایی
۱- کارشناس ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی ۲- استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی
بازنشر
انتشار نخست:نشریه‌ی علم زبان
چکیده
| ایده‌پردازی‌های اساساً بدیع سوسور در باب زبان و مسئلة نشانه که با انتشار کتاب گردآوری‌شدة دورة زبان‌شناسی عمومی به ساحت علوم انسانی معرفی شد، نوید چرخشی پایه‌ای در معرفت‌شناسی و ایجاد یک علم عمومی نوین جبرگون و رابطه‌بنیاد را می‌داد. این ایده‌ها را خیل عظیمی از زبان‌شناسان و دیگر دانشمندان علوم انسانی پی گرفتند که به طور کلی از ایشان با عنوان «ساختارگرا» (و بعضاً «پساساختارگرا») یاد می‌شود. در این میان، لویی یلمزلف از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. برخی اندیشمندان وی را خلف راستین سوسور می‌دانند. پیوندگاه راستین نظرگاه سوسور و یلمزلف پیرامون معرفت‌شناسی علم زبان (و متعاقباً معرفت‌شناسی عمومی) حول مفهوم «درون‌ماندگاری» قابل بازیابی است. در پژوهش حاضر، ما ابتدا مؤلفه‌های بنیادی معرفت‌شناسی زبانی سوسور را با تمرکز ویژه بر دست‌نوشته‌ها و دوره‌های درسی ارائه‌شدة وی ـ و با توجه به پژوهش‌های جدید سوسورشناختی ـ استخراج کرده‌ایم و آنگاه جرح و تعدیل‌های اساسی مربوط به هر یک را در نظرگاه گلوسم‌شناسی یلمزلف ردیابی نموده‌ایم. سپس اهمیت تغییرات معرفت‌شناختی اعمال‌شده از سوی یلمزلف را بررسی کرده‌ایم. در پایان، بر پیامدهای مثبت نظرگاه معرفت‌شناختی گلوسم‌شناسی برای نیل به «علم جبر زبانی درون‌ماندگار» صحه گذاشتیم و توجه دوباره به اندیشه‌های یلمزلف ـ این مهرة کلیدی و مغفول‌ماندة نظریه‌پردازی زبان ـ را پیشنهاد داده‌ایم. | |
| کلیدواژه‌ها | |
| سوسور؛ یلمزلف؛ معرفت‌شناسی؛ گلوسم‌شناسی؛ درون‌ماندگاری؛ ساختارگرایی؛ نظریه‌پردازی زبان؛ زبان‌شناسی |