پیوست ویژه نامهی «بنویس را ننویس»
چند صد سال است که رابطهی چند-به-چند (many-to-many) واج و حرف در نظام نوشتاری انگلیسی موضوع زبانورزیهای انتقادی و طنزآفرینیهای زبانآگاهانه است.
آشوب (Chaos) نام “شعر” مشهوری است که به بینظمی در املای انگلیسی میپردازد. جرارد نولست ترینیتی (Gerard Nolst Trenité)
در دههی ۱۹۲۰ بیش از ۸۰۰ نمونه از “بیقاعدگی” در املای انگلیسی را در این شعر نقل کرده است.
این قطعهی منظوم از نظرگاه زبانوری سروده شده است که زبان مادریاش انگلیسی نیست و در حال یادگیری این زبان خارجی است؛ بااینحال زبانورانی که زبانِ نخست آنها انگلیسی است نیز این قطعه را یکی از بیانهای کلاسیکِ پیچیدگیهای نوشتنِ انگلیسی میدانند.
نظمپرداز این قطعه، از جمله، از توالی دوحرفی
ea
در سه واژهی
Heart
Heard
Beard
یاد میکند؛ این توالی در این سه واژه واجهای متفاوتی را بازنمایی نوشتاری میکند. واژههای زیر از نمونههای این پدیده (یعنی نشانهی نوشتاریِ واحد برای بازنمایی چند واج) در املای فارسی به شمار میروند؛ حرف (و) در
بانو، خورشید، میروم
سه واج متفاوت را بازتاب داده است.