چکیده

در اين مقاله تغييرات معنايي و شيوه مفهوم سازي نام اندام «دست» در جزء اول 160 اسم مركب فارسي  بررسي مي شود. مسئله و پرسش هاي اصلي پژوهش عبارتند از اينكه شيوۀ تغييرات معنايي اين مفهوم  در واژه هاي مركب فارسي چگونه است و آيا مي توان آن را از تحليل معنايي، حافظه جمعي، فرهنگي و  اجتماعي جامعة زباني فارسي دريافت و با دو جامعۀ زباني انگليسي و چيني مقايسه كرد؟  هدف اين بررسي، كاوش شيوة تغيير و نيز افزايش معني نام اندام «دست» در فرآيند تركيب اين واژه با  اسم هاي ديگر فارسي است، به گونه اي كه در پايان از تفاوت ها ميان اين سه زبان ( تفاوت در شيوه تغييرات  معني و مفهوم سازي هاي اين نام اندام) تبيين فرهنگي به دست داده شود و براي تنوعات زباني، تبيين  غير زباني (شناختي – فرهنگي) ارائه شود.  اين مطالعۀ پيكره بنياد، بر پايۀ فرهنگ سخن و در قالب  رويكرد زبان شناسي فرهنگي» صورت گرفته است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهند كه تفاوت هاي موجود در شيوۀ مفهوم سازي در اين چند زبان داراي تبيين فرهنگي هستند. نوآوري اين تحقيق در اين  است كه تغييرات معنايي اين نام اندام را در كلمات مركب به روش عيني میک اود؛ از تفاوت زبان ها تبيين  فرهنگي به دست مي دهد و بسامد هر مفهوم را نیز لحاظ مي كند. نتايج و دستاوردهاي این پژوهش عبارتند  از: تحليل فرهنگي تفاوتها و شباهت هاي موجود در سه زبان ذكرشده، به تصويركشيدنِ شيوۀ تغيير معنايي در زبان، معرفي روش جديدي براي آموزش واژه هاي زبان فارسي با استفاده از «الگوي  كاكتوسي»، معني شناسي مطابقه اي و روانشناسي فرهنگي. ديدگاه نقدی این مقاله بر اين است كه در بررسی مسیر تغييرات معنايی کلمات، لحاظ نمودن فرآيند تركيب نيز الزامی به نظر می رسد.

کلیدواژه ها: تغییرات معنایی، مفهوم سازی های فرهنگی، الگوی کاکتوسی، عناصر واژگانی