چکیده

اصطلاحات عرفانی ایرانی و اسلامی به خاطر مقید بودن به فرهنگ و ویژگی‌های زبانی و فرهنگی فارسی مشکلاتی فراراه مترجمانی ایجاد می‌کنند که متون عرفانی فارسی را به انگلیسی برمی‌گردانند. مترجمان در طول تاریخ ارتباط بینازبانی روش‌ها و راهکارهایی را به کار گرفته‌اند و در انتقام پیام و مفهوم آن‌ها به درجات گوناگونی از موفقیت یا شکست رسیده‌اند. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی و کتابخانه‌ای صورت گرفته، بیست اصطلاح عرفانی و بیست کلمۀ مشتق و مرکب آن‌ها انتخاب شده و معادل‌های انگلیسی آن‌ها از پیکرة انتخابی استخراج شده است. داده‌ها بر اساس اصول ترجمه‌پژوهی و زبان‌شناسی مقابله‌ای تحلیل شده، راه‌کار‌های مورد استفاده مشخص شده، ویژگی‌های معادل‌ها از نظر معنایی و منظورشناختی بررسی شده و نقاط ضعف و قوت معادل‌ها و راه‌کارها بیان شده است. این تحلیل‌ها نشان می‌دهند که مترجمان در برگردان اصطلاحات عرفانی علاوه بر در نظر گرفتن تفاوت‌های زبانی و فرهنگی معادل‌‌ها، ابتدا باید اصطلاحات را به لحاظ مؤلفه‌های معنایی و منظورشناختی‌شان در دو زبان با هم مقایسه و مقابله کنند و سپس به ارزیابی راه‌کارها و معادل‌های مورد نظر بپردازند و در نهایت دست به انتخاب نزدیک‌ترین و طبیعی‌ترین و مصطلح‌ترین معادل بزنند. بدیهی است که دست یافتن به تناظر یک به یک بین معادل‌ها امری نادر است اما مترجمان با عنایت به نکاتی که در این مقاله بحث شده است می‌توانند درصد خطای معادل‌سازی و معادل یابی‌شان را کمتر کنند و ترجمه‌های مطلوب‌تری ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها: اصطلاحات عرفانی ایرانی و اسلامی، راه‌کارهای ترجمه، مؤلفه‌های معنایی، تحلیل مؤلفه‌ای، واژه‌های فرهنگی.