زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

جستارهای زبان‌شناختی برگزیده از منبع‌های دیگر

جستارهای برگزیده نوشتارهای زبان‌شناختی پژوهش‌بنیادی هستند که  در دهه‌های اخیر در قلمرو مسئله‌های زبان و زبان‌شناسی در منبع‌های دیگر انتشار یافته‌اند؛ این «منبع‌های دیگر»، البته، نه نشریه‌های موسوم به علمی – پژوهشی، که مجله‌های فرهنگی حوزه‌ی عمومی بوده‌اند.

زبان‌شناسی، از فن تا علم

بازنشر انتشار نخست: نشر دانش فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۴ شماره ۸۷ پیش از هر چیز، مایلم از فرهنگستان علوم، به ویژه از هسته‌ی زبان‌شناسی آن، صمیمانه تشکر کنم که این فرصت را در اختیار من گذاشت تا به طرح نکاتی درباره‌ی بررسی‌های زبانی، به‌طور عام، و زبان‌شناسی همگانی، به‌طور خاص، بپردازم. ارزش این کار فرهنگستان

ادامه مطلب »

یک اصل سادۀ فرهنگ‌نویسی

بازنشر انتشار نخست: نشریۀ آدینه، ماه فروردین سال ۱۳۶۸ ۱ .موضوع کار فرهنگ‌نویس یک اصل ساده در پژوهش‌های علمی آن است که پژوهش‌گر پیش از هر چیز تعیین کند که موضوع کارش چیست و گستره و مرزهای آن کدام است. پیداست که فرهنگ‌نویس هم، اگر قرار است کارش علمی باشد، باید از همین‌جا شروع کند.

ادامه مطلب »

درست و غلط از زبان بلومفیلد – بخش دوم

بازنشر انتشار نخست: نشریۀ نشر دانش، دانش مهر و آبان ۱۳۷۳ شماره ۸۴ بخش نخست نوشته‌ی بلومفیلد را این‌جا بخوانید جامعه با مسائل زبانی از طریق نظام آموزشی برخورد می‌کند. هر که در ایجاد تمایز میان رفتار زبانی و رفتار غیرزبانی دست و تجربه‌ای داشته باشد، با این انتقاد موافق خواهد بود که مدارس ما بیش

ادامه مطلب »

«درست» و «غلط» از زبان بلومفیلد – بخش نخست

بازنشر انتشار نخست: نشریۀ نشر دانش، دانش مهر و آبان ۱۳۷۳ شماره ۸۴ مطلب زیر بخشی از فصل آخر کتاب زبان، نوشتۀ لئونارد بلومفیلد، است. زبان را بلومفیلد در سال 1933 منتشر ساخت و تا آغاز دوران چامسکی بر کل حوزۀ زبان‌شناسی سلطۀ بلامنازع داشت، و اکنون نیز در ردیف آثار معتبر و کلاسیک در

ادامه مطلب »

شعر زبان سعدی و زبان شعر حافظ – بخش دوم

بازنشرمنبع: مجلۀ بخارا – آذر و دی سال ۱۳۸۴ بازنشرمنبع: مجلۀ بخارا – ۱۳۸۴*** محدودیت واژگانی غزل‌های سعدی نیز، البته در سنجش با غنای حافظ، ره‌آورد تمرکز عمیق او، به گفته محمدعلی فروغی[12]، بر مضامین محدود «مغازله و معاشقه» از یک طرف و «مواعظ و حکمت» از طرف دیگر است.حال اگر از منظر همین اختلاف

ادامه مطلب »

شعر زبان سعدی و زبان شعر حافظ – بخش اول

بازنشرمنبع: مجلۀ بخارا – آذر و دی سال ۱۳۸۴ بازنشرمنبع: مجلۀ بخارا – ۱۳۸۴*میان غزل‌های سعدی و حافظ تفاوت‌های فراوان به چشم می‌خورد. این تفاوت‌ها یا ریشه در معنا و مضمون آن‌ها دارند، یا در نظرگاه آن‌ها، یا در طرز تلقی، یا ساخت و پرداخت ادبی و یا زبان و شیوه برخورد با آن. طرح

ادامه مطلب »