بخش تدقیقات لسانی وب‌گاه به بازنشر نظرورزی‌های زبان‌شناختیِ متقدم اختصاص دارد؛ این «نظرورزی‌های متقدم» پیش از پاگرفتنِ علم زبان‌شناسی در ایران، یا، در سال‌های نخست راه‌اندازی رشته‌ی دانشگاهی زبان‌شناسی در نشریه‌های عمومی انتشار یافته‌اند. بازنشرِ بیشترِ این نوشته‌ها پس از دهه‌ها و در قالبِ «متنِ جست‌وجوپذیر و قابل‌کپی» انجام می‌پذیرد. به این منظور که نامِ این بخش تا اندازه‌ای بازنماینده‌ی منطق انتخاب محتوا و حال‌وهوای جاری در نوشته‌های آن باشد عنوانِ «تدقیقات لسانی» را، که در نشریه‌ی تاریخی «ایرانشهر» به کار رفته است، بی‌کم‌و‌کاست تکرار کرده‌ایم.
پیام من به فرهنگستان – فصل سوم – نقص زبان فارسی و چارۀ آن
انتشار نخست: سال ۱۳۱۵ نقص زبان فارسی چنان که اشاره کردیم فاقد‌بودن بسیاری از لفظ‌ها و اصطلاحات است و برای روشن‌شدن مطلب آنها را دو دسته می‌کنیم یک دسته معنی‌هایی که برای آنها فارسی نداریم اما عربی داریم یک دسته آنها که نه فارسی دارد و نه عربی. در دستۀ اول اگر معنیِ چیزی است
چند لغت عامیانۀ فارسی
بازنشر پس از پنجاه و چهار سال انتشار نخست: مجلۀ سخن، شمارۀ ۴ و ۵، شهریور و مهر سال ۱۳۴۹ دربارۀ فارسی «عامیانه» تا به حال تحقیق جدی و علمی نشده است. بعضی از مؤلفین مقداری از لغات «عامیانۀ» فارسی را جمع‌آوری کرده‌اند ولی ملاک‌ها و معیارهای آنها به‌هیچ‌وجه مشخص نیست. زبان‌شناسان در خصوص زبان
آزاردن و آزردن و مشتقات آنها
بازنشر پس از هفتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر یادگار، سال ۱۳۲۴ شرحی که ذیلاً نقل می‌شود یک جزء از کتاب بزرگی است که دانشمند جلیل آقای علی‌اکبر دهخدا مؤلف محترم کتاب حکم و امثال در لغت فراهم آورده و بیش از سی سال از عمر خود را در راه این خدمت عظیم
شعبذه – شعوذه – بوالعجب
بازنشر پس از هشتاد سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، مهرماه 1323 سال اول شمارۀ دوم امروز در میان عامۀ فارسی‌زبان لغت «شُعبده» به ضمّ شین و دال بی‌نقطه به معنی نیرنگ‌سازی و حقه‌بازی معمول است چنان‌که می‌گویند فلان شعبده‌باز است یا به شعبده‌بازی کار خود را می‌سازد. این کلمه چنان‌که هیأت ظاهری آن می‌نماید از عربی گرفته
مباحث لغوی: تحقیقی در لغت پاد و پد
بازنشر پس از هشتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، آبان‌ماه 1314 سال سوم شمارۀ 6 در زبان اوستائی یکی از ادات و علائم ریاست و بزرگی، همانا لغت (پیتی) است، پیتی به فتح پاء و سکون یاء و کسر تاء قرشت و یاء معروف از اداتی بوده است که در آخر اسامی درآمده و
شاهدی دیگر برای «میرنوروزی»
بازنشر پس از هفتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ یادگار، خرداد ۱۳۲۴ سال اول شمارۀ دهم در شمارۀ سوم «یادگار» به مناسبت این بیت خواجه: سخن در پرده می‌گویم چو گل از پرده بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی راجع به تفسیر اصطلاح «میر نوروزی» یا «پادشاه نوروزی» به