بخش تدقیقات لسانی وب‌گاه به بازنشر نظرورزی‌های زبان‌شناختیِ متقدم اختصاص دارد؛ این «نظرورزی‌های متقدم» پیش از پاگرفتنِ علم زبانشناسی در ایران، یا، در سال‌های نخست راه‌اندازی رشته‌ی دانشگاهی زبانشناسی در نشریه‌های عمومی انتشار یافته‌اند. بازنشرِ بیشترِ این نوشته‌ها پس از دهه‌ها و در قالبِ «متنِ جست‌وجوپذیر و قابل‌کپی» انجام می‌پذیرد. به این منظور که نامِ این بخش تا اندازه‌ای بازنماینده‌ی منطق انتخاب محتوا و حال‌وهوای جاری در نوشته‌های آن باشد عنوانِ «تدقیقات لسانی» را، که در نشریه‌ی تاریخی «ایرانشهر» به کار رفته است، بی‌کم‌و‌کاست تکرار کرده‌ایم.
فصلی از باب لغت – بخش اول
بازنشر پس از نود سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۱۰، سال ۱۳۱۲ یکی از اهم آمال ملت و از بزرگ‌ترین مسائلی که از بدو مشروطیت تاکنون مورد توجه خاص و عام واقع گشته و در آن موضوع هر چه بیشتر ابراز حرارت و علاقه‌مندی شده اصلاحات معارفی است. اهمیت این موضوع و
شاعری
بازنشر در قالب محتوای جست‌وجوپذیر، پس از هفتاد سال انتشار نخست: مجله‌ی سخن مردی پیشاپیش روان بود که گاه‌به‌گاه سرودی می‌خواند. شور عزیمت ما و فشار آنچه به ما روی می‌آورد در وجود او همسنگ می‌شد. گاهی شور سفر اندکی بیش می‌آمد. آنگاه وی سرودی می‌خواند. آنآن‌که پیرامون وی بودند جز با امور آنی و
زبان سه‌هزار‌ساله
بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی سخن در زبانشناسی اصطلاح «زبان مرده« به دو معنی متفاوت به‌کار می‌رود. یکی به زبانی اطلاق می‌شود که در مدتی به نسبت دراز یا کوتاه نزد ملتی رایج بوده و سپس بکلی از رواج افتاده و هیچ اثر زنده‌ای از آن بر جا نمانده است. زبان گلی[1] در سرزمین فرانسه مثال
در مذمت توأم‌گویی و توأم‌نویسی و زنجیره‌ی مترادفات
بازنشر پس از ۴۵ سالانتشار نخست: روزنامه‌ی اطلاعات از پیراستن زبان فارسی چه می‌خواهیم؟ گفتار شیرین و پاکدلانۀ آقای دکتر نصرت‌الله باستان در شمارۀ 15503 روزنامۀ اطلاعات مرا برانگیخت که بار دیگر سخنانی چند در پیرامون زمینۀ مورد گفتگو بنویسم ولی این بار خواستم این نیست که پاسخی به نوشته‌های این پزشک ارجمند داده باشم
علم اشتقاق لغات
بازنشر (پس از نود و هفت سال) انتشار نخست: نشریه‌ی ایرانشهر در ضمنِ علومی که در قرن‌های اخیر در ممالک فرنگ تولد و تکامل یافته یکی هم علم اشتقاق لغات و یا زبانشناسی است، این علم نتیجه تتبعات و تحقیقاتی است که علمای غرب در معرفت ملل و اقوام به عمل آورده‌اند.پس از کشف خطوط
پاسخ به انتقاد دکتر محمدرضا باطنی از کتاب معنی‌شناسی
بازنشر پس از پنجاه و سه سالانتشار نخست: مجله‌ی سخن مجلۀ محترم سخن در صفحات ۲۱۵-۲۲۴ شماره تیرماه آن مجله درباره کتاب «معنی‌شناسی» تألیف نگارنده این سطور مطلبی درج شده بود که شاید نیاز به تذکری داشته باشد. در این نوشته انتقادکننده نخست شش جمله از جملات کتاب را نقل کرده و بدان ایراد وارد دانسته