بخش تدقیقات لسانی وب‌گاه به بازنشر نظرورزی‌های زبان‌شناختیِ متقدم اختصاص دارد؛ این «نظرورزی‌های متقدم» پیش از پاگرفتنِ علم زبان‌شناسی در ایران، یا، در سال‌های نخست راه‌اندازی رشته‌ی دانشگاهی زبان‌شناسی در نشریه‌های عمومی انتشار یافته‌اند. بازنشرِ بیشترِ این نوشته‌ها پس از دهه‌ها و در قالبِ «متنِ جست‌وجوپذیر و قابل‌کپی» انجام می‌پذیرد. به این منظور که نامِ این بخش تا اندازه‌ای بازنماینده‌ی منطق انتخاب محتوا و حال‌وهوای جاری در نوشته‌های آن باشد عنوانِ «تدقیقات لسانی» را، که در نشریه‌ی تاریخی «ایرانشهر» به کار رفته است، بی‌کم‌و‌کاست تکرار کرده‌ایم.
سیر تکاملی زبان – بخش اول
بازنشر پس از هشتاد و نه سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، خردادماه 1313 سال دوم شمارۀ 1 حالات زبان در نشو و نما و ترقی و سیر تکاملی و انحطاط شباهت زیادی به زندگانی انسان دارد. زبان هم متولد می‌شود، نشو و نما می‌کند. دورۀ ترقی و انحطاط را پیموده و بالاخره به وادی عدم
تقسیم کلمه به ریشه و جزء
بازنشر پس از هشتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، شهریورماه 1314 سال سوم شمارۀ4 گرچه شمارۀ کلمات زیاد و اشکال آنها گوناگون می‌باشد لیکن اگر شکل صوتی را در نظر بگیریم می‌توانیم برای قسمت بیشتری از آنها طبقه‌بندی به عمل آورده کار تحقیق و فهم و شناختن مواضع استعمال آنها را برای خود آسان
حکم و جمله
بازنشر پس از هشتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، آبان‌ماه 1314 سال سوم شمارۀ 6 در سه شمارۀ گذشتۀ «مهر» در اطراف کلمه و چگونگی آن بحث کردیم اینک در تعقیب آن مقالات دربارۀ جمله نیز گفتگو می‌کنیم و تا حدی که ممکن باشد به اختصار می‌پردازیم. جمله از نظر معنی –
در اطراف گفتگوی زبان
بازنشر پس از هشتاد و هشت سال انتشار نخست: مجلۀ مهر تیرماه 1314 سال سوم شمارۀ 2 در محیط ما امروز نهضت جدیدی به نام زبان افکار مردمان منورالفکر را به خود متوجه ساخته و دامنۀ آن روز‌به‌روز بر وسعت خود می‌افزاید. از نقطه نظر اقناع احساسات ملی و فوائد و محسنات دیگر باید این
سیر تکاملی زبان – بخش دوم
بازنشر پس از هشتاد و نه سالانتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۲، سال ۱۳۱۳ در شمارۀ قبل تحت عنوان «سیر تکاملی زبان» جنبۀ لفظی آن را در نظر گرفته بحث نمودیم اینک به قسمت معنوی آن می‌پردازیم زیرا این قسمت هم مانند جنبۀ لفظی همواره در معرض تغییر و تحول و تکامل است. یکی از
فارسی ساختگی
بازنشر پس از نود سال انتشار نخست: مجلۀ مهر، شمارۀ ۶، سال ۱۳۱۲ کسانی که خداوند خمیرۀ وجود ایشان را به آب ذوق و صفای قریحه سرشته و با اعطای این لطیفۀ غیبی به مقام جلیل پرستندگی مظاهر جمال و کمال ارتقاء داده و از سایر اجناس مردم ممیزشان کرده است هر گاه که