زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

زبان و تفکر، زبان و اجتماع، زبان و فرهنگ

مقاله‌های زبان‌شناختی برگزیده از منبع‌های دیگر

مقاله‌های  پژوهشی برگزیده از مجله‌های موسوم به «علمی- پژوهشی» که با تمرکز بر رابطه‌ی زبان و تفکر، زبان و فرهنگ، و زبان و اجتماع تدوین شده‌اند.

دستورنویسی فارسی: از دستورهای سنتی تا دستورهای نظریه‌بنیاد

بازنشرانتشار نخست: نشریه‌ی پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، شهریور ۱۴۰۳ چکیده از تدوین دستور سخن (۱۲۸۹ق) به‌دست میرزا حبیب اصفهانی که عموماً نخستین دستورِ منظم و نوین زبان فارسی انگاشته می‌شود، بیش از ۱۵۰ سال می‌گذرد. از آن هنگام تاکنون دستورهای گوناگونی برای زبان فارسی تدوین شده است. دستورها غالباً به انواعی تقسیم و نام‌گذاری شده‌اند که از آن جمله می‌توان «دستور سنتی»، «دستور تجویزی»، «دستور

ادامه مطلب »

خودمحوری گفتار پزشکان و نقش جنسیت در مکالمه پزشک و بیمار

بازنشرانتشار نخست: نشریه‌ی جستارهای زبانی نویسندگان: بهار سلمانیان، زینب محمد ابراهيمي، بلقیس روشن، فرهنگ بابامحمودی چکیده در ارتباط کلامی پزشک – بیمار، پزشکان خودمحوری کلامی بیشتری دارند یکی از عوامل تأثیرگذار در تغییر میزان خودمحوری کلامی، نقش متغیر جنسیت است. هدف از این مطالعه، بررسی میزان خودمحوری در ارتباط کلامی پزشک – بیمار و تغییرات حاصل از متغیر جنسیت است تا

ادامه مطلب »

خوانش نشانه ـ جامعه‌شناختی رمان کودکانۀ «خرسی که چپق می‌کشید» با رویکرد مارکسیستی

بازنشرانتشار نخست: نشریۀ پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت بهار سال ۱۴۰۰ چکیده مارکس، بنیانگذار نظریۀ مارکسیسم غربی، با تأکید بر تضاد درونیِ نظام طبقاتی، شرایط اقتصادی را زیربنای شعور اجتماعی می‌­داند. نظریات او نهایتاً زمینۀ شکل­‌گیری مکتب فرانکفورت را فراهم کرده، بلکه در دکترینِ نظریه­‌های انتقادی­ همچون پسااستعماری، پسامدرن، فمنیسم و غیره نیز تأثیری به‌سزا داشته است. مارکس و اِنگلس جهانی

ادامه مطلب »

حوزۀ مفهومی شکار و بازنمایی منفی آن در مقولۀ عشق: تحلیلی شناختی‌-‌فرهنگی

بازنشر انتشار نخست: مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران پاییز سال ۱۴۰۳ چکیده استعاره به‌منزلۀ فرایندی شناختی، مقوله‌های ذهنی را در حوزه‌ای ملموس، عینیت می‌بخشد و امکان مطالعۀ ساختار ذهنی انسان‌ را فراهم می‌کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی کلان‌استعارۀ «ازدواج شکار است» و بازنمایی منفی آن در حوزۀ عشق (همسرگزینی و ازدواج) براساس نظریۀ استعارۀ مفهومی و زبان‌شناسی فرهنگی (پالمر، 1996؛ شریفیان،

ادامه مطلب »

حافظ و خود دیگر: بررسی زبان‌شناختی چندصدایی در تخلص غزل‌های حافظ

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی جستارهای زبانی چکیده در این مقاله به بررسی گفتمانی ابیات تخلص در غزل‌های حافظ پرداخته شده است؛ چنان‌که با نگاه گفتمان‌شناختی باختینی به ابیات تخلص حافظ روشن شد که هرچند در همۀ آنها حافظ خود را خطاب قرار می‌دهد و بیت آخر را به عنوان امضای اشعارش به گونه‌ای نتیجه‌گیرانه می‌سراید، در این خطاب‌قراردادنِ «خود»، یک گویندة

ادامه مطلب »

جهانی‌های ترجمه در بوته نقد پیکره‌ای: مقایسه فارسی ترجمه‌ای با فارسی تألیفی

بازنشر انتشار نخست: نشریه‌ی جستارهای زبانی نویسندگان: مرتضى تقوى، محمدرضا هاشمى چکیده یکی از مسائل مهم در حوزه مطالعات توصیفی ترجمه مفهوم جهانی‌های ترجمه است که موضوع آن یافتن ویژگی‌های خاص و بارز زبان ترجمه‌ای به مثابه زبانی متفاوت از زبان مبدأ و مقصد است. پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که با توجه به تفاوت‌های بین زبان‌ها آیا ویژگی‌های

ادامه مطلب »